Lavendel op vakantie: van gedroogde bloem tot essentiële olie
Misschien trek je deze zomer naar de Provence (dat is richting Marseille). De regio’s Auvergne-Rhône-Alpes en Provence-Alpes-Côte d’Azur bieden een rijk en gevarieerd “Lavendellandschap”. Maar ook de meer westelijk gelegen Occitanie moet niet onderdoen (dat is richting Perpignan).
In dit artikel zet ik de voornaamste Lavendelsoorten op een rijtje, gevolgd door een bespreking van de soorten extracten die je op een zuiders marktje kan ontdekken.
↓ Welke Lavendel is jouw favoriet? Laat het me weten in een reactie onderaan dit artikel.
Dit is een artikel voor lezers “Beginner”. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees de Gebruiksvoorwaarden. Start je met essentiële oliën, lees dan de Voorzorgsmaatregelen
Foto (c) erboressens. Lees verderop over erboressens: “De botanische variëteit”.
1 – De botanische soorten
Er is Lavendel en er is Lavendel. Ik stel ze niet meer voor. Ik zet wel drie botanische soorten op een rijtje die je tijdens een zuiders verblijf je volledige aandacht kan geven – en drie soorten die je gerust links kan laten liggen/staan.
a/ De botanische soorten die je zullen boeien:
Echte lavendel (Lavandula angustifolia subsp. angustifolia) *
1 woord: relax! Handig om deze bij de hand te hebben wanneer je op de A1, voor Orange (Vaucluse), in de file staat.
Fijne lavendel (Lavande fine) is een Echte lavendel met een beschermde oorsprongsbenaming. Onder de naam Huile essentielle de lavande de Haute-Provence / Essence de lavande de Haute-Provence draagt de olie afkomstig van planten uit de Franse Haute-Provence een Europees BOB label (Beschermde Oorsprongsbenaming) (Europa (1107/96), 1996). De courante benaming is Fijne lavendel BOB (Frans: Lavande fine AOP).
Spijklavendel (Lavandula latifolia, L. Spica) *
Stop deze in je reistas voor je vertrekt. Wanneer de nood hoog is, heb je hem meteen bij de hand.
Lees ook: Aromatherapie lente- en zomertips 2024
Lavandin (Lavande clonale) (Lavandula intermedia, L. intermedia subsp. intermedia) *
1 woord: spierkramp! (Zie ** Voorzorgen)
* Lees: Kies je Lavendel! (Aroma Plus)
b/ De volgende soorten laat je links liggen, tenzij je onderlegd bent of benieuwd bent naar de geurkwaliteiten:
Maillette (Lavandula angustifolia ‘Maillette’)
Lavendel Maillette is een Lavandula angustifolia cultivar die vermeerderd wordt door stekken en een gegeerde biochemische samenstelling biedt, zonder “onnodige” kamfer noch 1,8-cineool (ISO 3515:2002), aan producenten van schoonmaak- en hygiëneproducten en aan de parfumindustrie.
Kuiflavendel, Vlinderlavendel (Lavandula stoechas): door de hoge concentratie aan de terpeenketonen kamfer (16,4-56,2%) en fenchon (14,9-49,1%) zijn alle toepassing uitgesloten, tenzij je kennis van zaken hebt (Tisserand & Young, 2014, p. 328).
Sevillalavendel (Lavande de Séville) (Lavandula stoechas subsp. luisieri) is een ondersoort (botanisch bedoeld) afkomstig uit Portugal en Spanje. De essentiële olie bevat nauwelijks tot geen linalol noch linalylacetaat, maar wel een opvallende concentratie aan trans-α-necrodyl acetate (15-20%, Roller et al., geciteerd in Tisserand, n.d.). Tisserand beschrijft het geurprofiel als opvallend verschillend van Echte lavendel: een krachtige zoete/harsachtige, gedroogde fruitkwaliteit met hints van hooi, leer en tabak.
Tisserand noteert tevens dat, op basis van onderzoek, Sevillalavendel mogelijk een sterkere antibacteriële en ontstekingsremmende werking kan vertonen dan Echte lavendel essentiële olie. Sevillalavendel is aangewezen, onder andere, bij formuleringen voor huidhygiëne- en verzorging. Wat de voorzorgen betreft: de concentraties aan terpeenketonen kamfer en fenchon, typerend voor Lavandula stoechas, zijn variabel (zie Kuiflavendel). Het lijkt raadzaam deze essentiële olie enkel in te zetten indien je kennis van zaken hebt.
** Voorzorgen
Niet bij infectieuze ontstekingen zoals, maar niet beperkt tot: myositis (idiopathische inflammatoire myopathie, auto-immuunziekte, spieren), infectieuze artropathieën (gewrichten); systeemziekten (chronische auto-immuunziekten).
2 – De types plantenextracten (galenische vormen)
Vooraf: solventextractie bij concrète en absolue neem ik niet op in deze lijst. Tenzij je de Osmothèque (Versailles) bezoekt op je doortocht doorheen Île-de-France, is de kans klein dat je deze tegenkomt tijdens je vakantie.
Gedroogde plant (bloempjes)
Lekker in de keuken, heerlijk in de thee! Wil je zien hoe gedroogde Lavendelbloempjes eruit zien, check BlendUp door Eef Wouters (Herk-de-Stad):
Maceratie
Maceratie is een infusie of een aftreksel van een plantdeel in een basisolie, zoals bijvoorbeeld in Zonnebloemolie. De resulterende plantaardige olie wordt ook “kruidenolie” genoemd. Een maceratie van Lavendel is minder gebruikelijk in de aromatherapie, maar de kans is reëel dat je een ambachtelijke bereiding ontdekt tijdens je zuiderse uitstappen. Gebruik het maceraat op de huid, voor een lichte verzachtende werking, bijvoorbeeld bij overmatig zonnen.
Essentiële olie
Lavendel is een uitnodiging tot ontdekken en tot genieten. Zelfs indien je niet van de Lavendelgeur houdt, loont het de moeite meerdere Lavendel essentiële oliën geurmatig naast mekaar te zetten. Want de ene Lavendel is de andere Lavendel niet.
Om dat te doen beschik je over een aantal opties.
1/ Plantes de culture
Met plantes de culture, of culture de population worden planten bedoeld die gekweekt zijn uit zaden, niet via klonen. Le Gattilier is de thuisbasis van Christian Escriva. Je vindt er essentiële oliën afkomstig van dergelijke plantes de culture.
2/ Culture sauvage
Met culture sauvage, juister benoemd als: culture en milieu sauvage (de teelt op zich is immers niet wild!), wordt het oogsten bedoeld van planten buiten een aangelegd perceel. Boèmia, bijvoorbeeld, is gevestigd op de Montagne d’Alaric in het hart van de Corbières in het departement Aude. Lees het verhaal van Julien, Pierre-Jean en Camille in: Aromatherapie in de 21e eeuw – Episode 1
3/ De hoogte
Fijne lavendel moet, conform de BOB, geoogst en gedistilleerd worden in een regio begrensd door een lijst van gemeenten, op een minimale hoogte van 600 meter (Drôme) of 800 meter (Alpes-de-Haute-Provence, Hautes-Alpes, Drôme, Vaucluse). Andere regio’s telen op grotere hoogte. Le Gattilier in de Alpes-Maritimes bijvoorbeeld, biedt Lavendel essentiële oliën aan afkomstig van teelt op 1200m, 1300m, 1400m en 1600m. De geurprofielen van deze extracten zijn duidelijk verschillend en het ontdekken waard.
4/ De botanische variëteit
Erboressens is een collectief van producenten van parfums, aromatische en geneeskrachtige planten (de zogenaamde PPAM), bedoeld voor distillatie en de kruidengeneeskunde, in Occitanie. Arnaud Poree is onder de naam Les Très Touillères actief op het plateau Causse de Blandas in de Franse Gard. Touillère is afgeleid van touiller of touillasser (werkwoord) waarmee schudden, roeren, mengen bedoeld wordt. Hij teelt en oogst een biologisch geteelde variëteit van Echte lavendel, met de naam Diva! De analysefiche uit 2022 toont 17,6% linalool en 48,3% linalylacetaat. Het ontdekken waard dus.
Hydrolaat
Ook wel bloesemwater genoemd, indien het hydrolaat afkomstig is van de bloem van een plant. Het is minder duidelijk welke lading de benaming Lavendelwater dekt. We houden het dus bij hydrolaat.
Geniet.
We hebben Lavendel producenten en distillateurs op een kaart gezet.
Ontdek Aroma Maps op de website van het aroma Tijdschrift (Franstalig).
Literatuur
Roller, S., Ernest, N., & Buckle, J. (2009). The Antimicrobial Activity of High-Necrodane and Other Lavender Oils on Methicillin-Sensitive and -Resistant Staphylococcus aureus (MSSA and MRSA). The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 15(3), 275–279. https://doi.org/10.1089/acm.2008.0268
Tisserand, R. (n.d.). Seville Lavender Oil – Tisserand Institute. Tisserand Institute. https://tisserandinstitute.org/seville-lavender/
Foto (c) erboressens
Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.
