De groen-gras-beleving

Foto (c) Azlan Baharudin @ unsplash.com

Defence!

Als reactie op de “verwonding” van een plant, zoals bij het maaien van gras, produceren grassen binnen enkele minuten (Z)-3-hexenal, gevolgd door de “bladaldehyde” (E)-2-hexenal, samen met een hele reeks andere chemische verbindingen met 6 koolstofatomen (C6) (hexenals, hexenolen en hexenyl esters), die gezamenlijk “groen blad vluchtige stoffen” genoemd worden (green leaf volatiles, GLV) (Kunishima et al., 2016).

Deze GLV’s zouden antibacteriële eigenschappen bezitten en de plant beschermen tegen bacteriën en andere micro-organismen die mogelijk een gevaar vormen voor de beschadigde plantdelen (Fall et al., 1999, geciteerd in Kunishima et al., 2016). Daarbij “denken” ze niet enkel aan zichzelf, maar zorgen ook voor het starten van genexpressie in naburige onaangetaste planten (plant-plant communicatie) (Wei, J., & Kang, L., 2011). Wonderlijk, toch?

GLVs worden niet enkel door grassen aangemaakt en vormen een belangrijk mechanisme doorheen het plantenrijk. In hun onderzoek uit 2020 speuren Cong‑ning Nie en zijn Chinese collega’s naar bestanddelen die bijdragen aan het aroma van de verse theeknoppen van 5-jarige theebomen (Camellia sinensis). Twaalf bestanddelen staan in voor het aroma van groene thee, waaronder de eerder genoemde (E)-2-hexenal (Nie, et al., 2020).

Geur

In de parfumerie is de “bladalcohol” cis-3-hexen-1-ol (die ik verder als C3HEX benoem) een paradepaardje in het landschap van de groene geuren (Ellena, J.-C., & Paillès, L., 2021). C3HEX is een sterk, fris, groen aroma dat onder meer in groene bloemengeuren tot zijn recht komt: denk bijvoorbeeld aan het Meiklokje, Lelietje van dalen (Convallaria majalis).

Toepassingen

GLV’s worden in massale hoeveelheden gebruikt in de voedingsindustrie. C3HEX wordt bijvoorbeeld aangetroffen in oesters, bier, mosterd en wijn (Api et al., 2017).

C3HEX en chemisch gerelateerde C6 verbindingen vormen een bestanddeel van talrijke essentiële oliën met groene, kruid- en bloemaroma’s: van Tea tree EO tot Neroli EO. Het C3HEX aroma is nauwelijks te duiden in deze essentiële oliën, waardoor het aromatherapeutisch gebruik van het bestanddeel gezien moet worden in de toepassingen van de totale essentiële oliën.

Angst en depressie

Tokumo en zijn Japanse collega’s tonen in 2006 aan dat (Z)-3-hexenol, toegediend aan muizen, anxiolytisch gedrag veroorzaakte in de verhoogde plusmaze test (Tokumo et al., 2006). Een Japans team rond Nakatomi onderzoekt in 2008 het effect van de combinatie van C3HEX en trans-2-hexenal op depressie in muizen. Dat doen ze met een gedwongen zwemtest. Ze besluiten dat de GLV’s een antidepressieve werking veroorzaken, mogelijk via het serotonerge systeem en dat deze werking een toepassing zou kunnen vinden bij de behandeling van depressieve stoornissen (Nakatomi et al., 2008).

De vraag stelt zich of dergelijke testmethoden op dieren leerrijk zijn (ons iets bijbrengen) en anno 2022 verantwoord zijn. “In werkelijkheid is het hele laboratoriumleven eng.”, stelt PETA (PETA, Experiments on …). Dat is voer voor een ander blokartikel.

Hebben we onderzoek naar de werking van de geur van versgemaaid gras bij angst en depressie überhaupt nodig?

Rol je yogamat uit op het gras, doe je zonnegroet, ga languit liggen, adem, ruik en geniet.

Api, A. M., Belsito, D., Botelho, D., Browne, D., Bruze, M., Burton, G. A., Jr, Buschmann, J., Dagli, M. L., Date, M., Dekant, W., Deodhar, C., Francis, M., Fryer, A. D., Joshi, K., La Cava, S., Lapczynski, A., Liebler, D. C., O’Brien, D., Parakhia, R., Patel, A., … Wahler, J. (2017). RIFM fragrance ingredient safety assessment, 3-hexen-1-ol (isomer unspecified), CAS Registry Number 544-12-7. Food and chemical toxicology : an international journal published for the British Industrial Biological Research Association, 110 Suppl 1, S629–S636. https://doi.org/10.1016/j.fct.2017.10.013

Ellena, Jean-Claude, & Paillès, Lionel (2021). Petit lexique des amateurs épris d’odeurs et de parfums. Actes Sud.

Fall, R., Karl, T., Hansel, A., Jordan, A., and Lindinger, W. (1999), Volatile organic compounds emitted after leaf wounding: On-line analysis by proton-transfer-reaction mass spectrometry, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 104( D13), 15963– 15974, doi:10.1029/1999JD900144.

Kunishima, M., Yamauchi, Y., Mizutani, M., Kuse, M., Takikawa, H., & Sugimoto, Y. (2016). Identification of (Z)-3:(E)-2-Hexenal Isomerases Essential to the Production of the Leaf Aldehyde in Plants. The Journal of biological chemistry, 291(27), 14023–14033. https://doi.org/10.1074/jbc.M116.726687

Nakatomi, Y., Yokoyama, C., Kinoshita, S., Masaki, D., Tsuchida, H., Onoe, H., Yoshimoto, K., & Fukui, K. (2008). Serotonergic mediation of the antidepressant-like effect of the green leaves odor in mice. Neuroscience letters, 436(2), 167–170. https://doi.org/10.1016/j.neulet.2008.03.013

Nie, C. N., Gao, Y., Du, X., Bian, J. L., Li, H., Zhang, X., Wang, C. M., & Li, S. Y. (2020). Characterization of the effect of cis-3-hexen-1-ol on green tea aroma. Scientific reports, 10(1), 15506. https://doi.org/10.1038/s41598-020-72495-5

PETA. Experiments on Other Animals Repeatedly Fail to Find Cures for Anxiety Disorders. PETA: https://www.peta.org/features/failure-psychological-experiments-animals/anxiety-experiments/

Tokumo, K., Tamura, N., Hirai, T., & Nishio, H. (2006). Effects of (Z)-3-hexenol, a major component of green odor, on anxiety-related behavior of the mouse in an elevated plus-maze test and biogenic amines and their metabolites in the brain. Behavioural brain research, 166(2), 247–252. https://doi.org/10.1016/j.bbr.2005.08.008

Wei, J., & Kang, L. (2011). Roles of (Z)-3-hexenol in plant-insect interactions. Plant signaling & behavior, 6(3), 369–371. https://doi.org/10.4161/psb.6.3.14452

Foto (c) Azlan Baharudin @ unsplash.com

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.