De kus & Kardamom in de aromatherapie

Foto (c) Etienne Girardet @ unsplash.com

Dit is een artikel voor lezers “Beginner”. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees de Gebruiksvoorwaarden. Start je met essentiële oliën, lees dan de Voorzorgsmaatregelen

Al deze dieren vinden hun begin in andere dieren, maar één is er, een vogel, die zichzelf verwekt en baart, Phoenix genaamd bij de Assyriërs. Hij eet geen planten, geen graan, maar leeft van druppels hars en van amomumsap*.

Metamorphosen, Ovidius, Boek XV.

*Amomum is een geslacht planten uit de Gemberfamilie, waaronder meerdere soorten die als Kardamom benoemd worden.

Kardamom wordt sinds oudsher gebruikt in de Indische keuken, het land van oorsprong van de kruidachtige plant. Je bent wellicht vertrouwd met het gebruik van de zaadjes (soms in zilver gehuld) na de maaltijd in een Indisch restaurant. Naast de stimulerende werking op de spijsvertering zorgen ze voor een frisse adem.

In hun “Petit lexique des amateurs épris d’odeurs et de parfums” zeggen Ellena en Paillès over de smaak van de kus, de “ontmoeting van monden”, dat deze (meer dan smaak) vooral geur is. De kus vormt de ultieme grens van geluk.

Kardamom de geluksmaker.

Met Kardamom wordt het gedroogd fruit bedoeld van meerdere geslachten in de Gemberfamilie (Zingiberaceae), waaronder Elettaria, Amomum en Aframomum. Kardamom wordt ook wel als Kardemom of Kardamon of Cardemon (naar het Engels) geschreven.

Kardamom is een kruidachtige vaste plant die 2-5 meter hoog wordt, met ondergrondse wortelstokken. Het blad is 30-35 cm lang en 7-10 cm breed, lancetvormig met toegespitste punt en donkergroen van kleur. Bloemen van de meeste soorten en variëteiten zijn wit met roze strepen in een centrale lip. De groene vruchten zijn 1-2 cm lang, ellipsvormig of bijna bolvormig en worden goudkleurig geel bij rijping. Elke peul (zaaddoos) bevat 12 tot 32 zaden. De rijpe zaden zijn zwart en bedekt met een witte slijmerige laag. Kardamom wordt geteeld in India, Guatemala, Sri Lanka, Nepal, Indonesië, Costa Rica, Mexico en Tanzania (Ashokkumar, K. et al., 2020).

Kardamom heeft een aromatisch, warm en kruidig aroma en geur, met een lichte cineool-nuance in de topnoot (Rhind, P. J., 2016).

Kardamom is traditioneel gekend voor een aantal eigenschappen die een rol spelen in de spijsvertering (Verhelst, G., 2021):

• eetlustopwekkend (aperitivum),
• spijsverteringsbevorderend (digestivum),
• krampwerend (antispasmodicum),
• windverdrijvend (carminativum).

Daarmee schaart Karadamom zich in het rijtje van onder andere Venkel, Steranijs, Gember …

De zaden van de gedroogde vrucht worden gebruikt als specerij in de keuken (basmatirijst met een Kaneelstokje en Kardamom), als deel van kruidenmengsels in thee en kruideninfuus (Indische chai of Masala chai), als smaakstof in voedingsmiddelen en in de fytotherapie als infuus en moedertinctuur.

Essentiële olie

Kardamom essentiële olie (EO) wordt bekomen door stoomdistillatie van de vrucht van (hoofdzakelijk) Elettaria cardamomum. Het extract bevat voornamelijk (Ashokkumar, K. et al., 2020):

• esters: α-terpinylacetaat (26.7%)
• monoterpeenalcoholen: α-terpineol (14.6%), nerol (5.0%)
• monoterpenen: sabineen (13.5%), α-pineen (2.4%)
• oxiden: 1,8-cineool (28.94%) (eucalyptol)

Het Kardamom CO₂ extract vertoont een gelijkaardig biochemisch profiel (Marongiu, B., et al. 2004).

Sommige auteurs beschrijven de orale toediening van de EO. Dat kan, mits voorzorgen, maar heeft geen plaats in dit artikel voor “Beginnners”. De EO zou immers, zelfs op een neutrale drager, voor irritatie en ontsteking van het slijmvlies kunnen zorgen in het maag-darmstelsel, waardoor de gewenste voordelen voor je spijsvertering de lucht in gaan.

Toepassing van de EO op de huid of via verstuiving bij spijsverteringsproblemen lijkt weinig zinvol. Inderdaad, massage van de buikstreek met Kardamom EO is geen efficiënte aanpak, om tal van redenen waaraan ik misschien een toekomstig artikel zal wijden.

De hoge concentratie aan 1,8-cineool geeft Kardamom EO expectorante eigenschappen, waardoor de EO zou ingezet kunnen worden bij luchtwegeninfecties. Het extract is echter een pak duurder van andere eucalyptol-houdende EO (reken € 15/5 ml). Lees over eucalyptol: Eucalyptus: vijf top essentiële oliën voor herfst en winter Bij hoge concentraties van eucalyptol dien je rekening te houden met een aantal voorzorgsmaatregelen: lees Toxiciteit en voorzorgsmaatregelen.

De mogelijk antioxidante, ontstekingsremmende, kankerbestrijdende, cytotoxische (de werking van natuurlijke killercellen ondersteunend) en cardio-beschermende eigenschappen van Kardamom EO worden onderzocht in dieren en aan de hand van celmodellen. Op heden ontbreekt echter afdoend klinisch onderzoek (Ashokkumar, K. et al., 2020).

Chinese Geneeskunde

In zijn interpretatie van de aromatherapie in het licht van de Chinese Geneeskunde stelt Mojay dat Kardamom de beweging van de spijsverterings-Qi stimuleert. Hij schrijft de versterkende invloed van het extract toe aan het vermogen om de Qi-energie van de Milt-Pancreas te versterken, het belangrijkste orgaan dat verantwoordelijk is voor de omzetting van voedsel en drank in Qi en Bloed (Mojay, G., 1999, pp. 56-57).

Van parfum tot cheesecake

Ook in de parfumerie zijn de Kardamom zaden (en zaden in het algemeen) fel begeerd. Denk aan de aromatische noten van zaden van Venkel, Engelwortel en Peterselie en kruidige noten van zaden van Koriander en Kardamom.

In Graine van Pour toujours uit 2017 vind je Kardamom samen met Wortel, Cacao, Gerst en Ambrette. De promotekst van het parfumhuis is te mooi om hem niet te citeren: “De indruk die je krijgt wanneer je de armen in zakken vol zaden steekt en plots de aardse en zoete geur ruikt.”

Dat zaden pure verleiders zijn is ook de banketbakkers niet ontgaan. De Parijse Kevin Lacote (KL Pâtisserie) zette eerder dit jaar een pomoroso cheesecake met Pompelmoes, Kardamom en Vanille op de kaart!

Geurbeleving

Het is precies in de geurbeleving dat, naar mijn mening, Kardamom EO alle lauweren verdient. Als je van de geur houdt, is Kardamom EO een wonderlijke bondgenoot van je welbevinden.

Het is precies in de geurbeleving dat, naar mijn mening, Kardamom EO alle lauweren verdient.

Blend met Vanille, Pompelmoes en andere Citrus extracten, Ylang-ylang, Damascener roos …

Voor de andere beschreven eigenschappen geef ik de voorkeur aan de eenvoud van het gedroogd zaad in de keuken, of aan andere, meer performante en goedkopere EO, bijvoorbeeld bij infecties van de luchtwegen.

Kardamom EO bevat een gemiddelde concentratie aan 1,8-cineool (eucalyptol), een bestanddeel gekend van soorten van het Eucalyptus geslacht. Aan Eucalyptus essentiële oliën wordt in de literatuur een convulsief effect toegeschreven (convulsie of stuipen; beide termen worden vaak door mekaar heen gebruikt) dat verondersteld wordt gerelateerd te zijn aan hoge concentraties aan 1,8-cineool.

Diverse auteurs raden het gebruik van eucalyptol-houdende essentiële oliën af bij baby’s en jonge kinderen. Recent onderzoek geeft tevens aan dat aanvallen bij het gebruik van Eucalyptus EO (essential oil-related seizures, EORS) kunnen optreden bij personen zonder voorgeschiedenis van epileptische aanvallen, evenals als bij personen met epilepsie (Mathew, et al., 2021). Lees hierover: Toxiciteit van Eucalyptus en eucalyptol-houdende essentiële oliën (Dit is een Aroma Plus artikel)

Research

Ashokkumar, K., Murugan, M., Dhanya, M.K., & Warkentin, T.D. (2020). Botany, traditional uses, phytochemistry and biological activities of cardamom [Elettaria cardamomum (L.) Maton] – A critical review. Journal of Ethnopharmacology, 246, 112244.

Marongiu, B., Piras, A., & Porcedda, S. (2004). Comparative Analysis of the Oil and Supercritical CO2 Extract of Elettaria cardamomum (L.) Maton. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52(20), 6278–6282. https://doi.org/10.1021/jf034819i

Mathew, T., K John, S., Kamath, V., Kumar R, S., Jadav, R., Swamy, S., Adoor, G., Shaji, A., Nadig, R., Badachi, S., D Souza, D., Therambil, M., Sarma, G., & J Parry, G. (2021). Essential oil related seizures (EORS): A multi‑center prospective study on essential oils and seizures in adults. Epilepsy Research, 173, Article 106626. https://doi.org/10.1016/j.eplepsyres.2021.106626

Boeken

Mojay, G. (1999). Aromatherapy for healing the spirit. Rocherster, Vermont: Healing Arts Press.

Ovidius (2009). Metamorphosen. (d’Hane-Scheltema, M., Vert.) (Druk 2018 ed.). Athenaeum – Polak & van Gennep.

Rhind, P. J. (2016). Aromatherapeutic blending – Essential oils in synergy. London: Singing Dragon.

Verhelst, G. (2021). Groot handboek geneeskrachtige planten. (10 ed.). Mannavita.

Foto (c) Etienne Girardet @ unsplash.com, Foto (c) Karyna Panchenko @ unsplash.com

Informatie over de samenstelling van extracten op basis van analysefiches van leveranciers: Ladrôme (volgens datum analysefiche); Pranarôm International (volgens de vermelde lotnummers, bijvoorbeeld: OF20610).

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.