Spring naar de inhoud
Ontdek Kunstmatige Intelligentie in de aromatherapie
→ Schrijf in op de AromaAI nieuwsbrief en ontvang praktisch advies over AI in je studie en praktijk.Inschrijven
21 november 2022 door 

De keuken van Picasso

Picasso - La cuisine - Foto Geert De Vuyst

Picasso: La cuisine

Zijn er overeenkomsten tussen Picasso’s kunst en wat geur met ons doet: van de geurwaarneming tot de geurbeleving?

In dit artikel zet ik de klinische toepassingen van essentiële oliën even opzij om plaats te maken voor de (in mijn ogen) meest wonderlijke manier waarop we aromatische plantenextracten kunnen inzetten: de beleving van geur.

Dit is een artikel voor lezers “Beginner”. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees de Gebruiksvoorwaarden. Start je met essentiële oliën, lees dan de Voorzorgsmaatregelen

Picasso

Vorig weekend spoorde ik naar de tentoonstelling Picasso & Abstraction in de Brusselse KMSKB*. Abstractie en figuratie, het boeit me sinds mijn vroege twintigertijd. Tijdens het bezoek betrapte ik mezelf erop dat ik naar geurende elementen in Picasso’s werk speurde. Een werk getiteld “Rozen en grote vaas”? Een eenvoudige afgebeelde bloem?

Ik hou stil, in de laatste etappe van de tentoonstelling, voor Picasso’s “De keuken” (La cuisine), een metersgroot olieverfwerk. De podcast vertelt: “Starre lijnen die neurale zenuwpunten met elkaar verbinden. Een armatuur die gebieden in grijsachtige kleuren verdeelt”. Ik zit op een bank voor het schilderij en wandel in gedachten doorheen Picasso’s naoorlogse keuken.

In de podcast wordt verwezen naar het “Ontwerp voor een monument voor Guillaume Apollinaire” als “een sculptuur gemaakt uit niets”. Ik keer terug op mijn stappen om ook dit werk in me op te nemen.

Zijn er overeenkomsten tussen kunst, Picasso’s werk en wat geur met ons doet: van de geurwaarneming tot de geurbeleving?

Zijn er overeenkomsten tussen kunst, Picasso’s werk en wat geur met ons doet: van de geurwaarneming tot de geurbeleving? Het antwoord op de vraag is overduidelijk ja. De parallelen zijn zo overweldigend dat ze ik ze niet meteen helder voor de geest krijg. Zowel Picasso’s werk uit ijzerdraad en plaatstaal als zijn indrukwekkende “keuken” houden me bezig tot ik tijdens de terugrit in de trein in slaap val.

*Picasso & Abstraction, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, nog tot 12/2/2023.

Picasso - Projet pour un monument à Guillaume Apollinaire - Foto Geert De Vuyst

Picasso: Ontwerp voor een monument voor Guillaume Apollinaire.

Geurwaarneming

We weten dat het waarnemen van geur een ongelofelijk complex proces is. Bij het ruiken van een geur, treffen geurende bestanddelen het reukepitheel, een 5 tot 9 cm2 groot weefsel gelegen op het dak van de neusholte. Meer dan 1000 verschillende geurreceptoren, gedistribueerd over miljoenen neuronen, sturen de waargenomen geur door naar de reukkolf (bulbus olfactorius), waarna het raderwerk in diverse delen van onze hersenen de geurinformatie verwerkt (Yeshurun, Y., & Sobel, N., 2010). Denk bijvoorbeeld aan hoe geur onze autobiografische herinneringen kan oproepen op een zo duidelijk verschillende manier dan waarop woorden, beelden of geluiden dat doen (Hackländer, R. P. M., & Bermeitinger, C., 2017).

Picasso: La cuisine

Emotie

De verwerking van geur door onze hersenen gebeurt onder meer in de primaire zones betrokken bij emoties: de amygdala, de hippocampus en de orbito-frontale cortex. Geur en emotie staan letterlijk direct met mekaar in verbinding. Het waarnemen van geur (olfactorische stimulatie) kan de amygdala-neuronen direct activeren en daarbij de primaire olfactorische cortex omzeilen (Hartley, N., & McLachlan, C. S., 2022; Krusemark, E. A., et al., 2013). Met andere woorden: geuren kunnen emoties oproepen en beïnvloeden zonder dat ons “hoofd” (denken) erin tussenkomt.

Geuren kunnen emoties oproepen en beïnvloeden zonder dat ons “hoofd” (denken) erin tussenkomt.

Is dat niet wat kunst met ons doet? Niet nadenken, geen handboek kunstgeschiedenis. Enkel de pure waarneming en de emoties en gevoelens die daarop volgen.

Temporaal-spatiale beelden

Onderzoekers formuleren de hypothese dat geuren in onze hersenen worden voorgesteld als een temporaal-spatiaal beeld van ensembles van actieve neuronen, in de ruimte en de tijd verdeeld (zie bijvoorbeeld Perl, O., et al., 2020; Spors, H., & Grinvald, A., 2002).

Is dat niet hoe we kunst “lezen”? Hoe we, door stil te staan voor het werk van Picasso, langzaamaan dieper in het werk duiken en kleuren, lijnen, vormen en elementen van de compositie ontdekken die we bij de eerste blik niet zagen?

Plan je opleiding

– FEB.-MAART 2025 –

Basisopleiding Aromatherapie & Aromatische Plantenextracten (Niveau 1) – 8e editie

Opleiding van 7 avonden, 19-21u (totaal 14 lesuren) op maandag met Geert De Vuyst.

→ online live-stream Lente editie 2025: 10, 17, 24 februari en 10, 17, 24, 31 maart 2025

Deze opleiding is gestart

 

– VIDEO ON-DEMAND –

Essentiële oliën aankopen: kiezen voor kwaliteit en duurzaamheid (Niveau 1)

Info & opleiding starten

Plan je Aroma Talks

Contextafhankelijk

Heb je al eens naar een kunstwerk gekeken met een lege maag? Op het moment dat we een kunstwerk beleven, is onze ervaring mede bepaald door hoe we ons de dag van het museumbezoek voelen, door wat ons bezig houdt en de gebeurtenissen die vooraf gingen aan het moment van waarneming.

Ook geurbeleving is bepaald door de context. Bij het verwerken van geurinformatie houden de hersenen rekening met niet-olfactorische sensorische informatie (zoals informatie van onze andere zintuigen) en met de context. Zintuiglijke en dus ook olfactorische waarneming vindt immers niet in een vacuüm plaats, maar in een rijke context van interne fysiologische en psychologische toestanden. Zo wordt een voedselgeur vooral als smakelijk ervaren wanneer de metabolische energiereserve in ons lichaam daalt, een toestand die het zoeken naar en consumeren van voedsel bevordert (Krusemark, E. A., et al., 2013).

Hoe vond je het?

Tot slot, onze hersenen herleiden multidimensionale geurinformatie tot een unidimensionaal geurobject dat, volgens sommige onderzoekers, enkel en alleen dient om een eenvoudige vraag te beantwoorden: is dit een aangename geur, of niet? (Engels: pleasantness) (Yeshurun, Y., & Sobel, N., 2010).

Hoe wandel je naar de uitgang van het museum? “Wauw, knap!” of “Ik vond het maar niks”?

Sacré bonhomme, die Picasso!

  • Maandagochtendnieuwsbrief

    Met de Maandagochtendnieuwsbrief start je de week met een frisse kijk op essentiële oliën, andere aromatische plantenextracten en hun toepassingen in de aromatherapie.

    Schrijf in >

Literatuur

Research

Hackländer, R. P. M., & Bermeitinger, C. (2017). Olfactory Context‑Dependent Memory and the Effects of Affective CongruencyChemical Senses42(9), 777–788. https://doi.org/10.1093/chemse/bjx057

Hartley, N., & McLachlan, C. S. (2022). Aromas Influencing the GABAergic SystemMolecules27(8), 2414. https://doi.org/10.3390/molecules27082414

Krusemark, E. A., Novak, L. R., Gitelman, D. R., & Li, W. (2013). When the Sense of Smell Meets Emotion: Anxiety‑State‑Dependent Olfactory Processing and Neural Circuitry AdaptationThe Journal of Neuroscience33(39), 15324–15332. https://doi.org/10.1523/jneurosci.1835-13.2013

Perl, O., Nahum, N., Belelovsky, K., & Haddad, R. (2020). The contribution of temporal coding to odor coding and odor perception in humanseLife9. https://doi.org/10.7554/elife.49734

Spors, H., & Grinvald, A. (2002). Spatio‑Temporal Dynamics of Odor Representations in the Mammalian Olfactory BulbNeuron34(2), 301–315. https://doi.org/10.1016/s0896-6273(02)00644-x

Yeshurun, Y., & Sobel, N. (2010). An Odor is Not Worth a Thousand Words: From Multidimensional Odors to Unidimensional Odor ObjectsAnnual Review of Psychology61(1), 219–241. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.60.110707.163639

Foto’s Geert De Vuyst tijdens Picasso & Abstraction, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees verder op de Aroma Blog

Geert De Vuyst

Basis woordenschat aromatherapie

Beginner
Een beknopte lijst van kernbegrippen die de basis woordenschat van de aromatherapie vormen, van A tot Z.
Lees
Geert De Vuyst

Aromatherapie: 10 studietips voor een efficiënte en boeiende leerervaring

Beginner
Heb je de smaak voor essentiële oliën in de aromatherapie te pakken? Ontdek 10 studietips voor een efficiënte en boeiende leerervaring.
Lees
Geert De Vuyst

De antibacteriële werking van tea tree essentiële olie (OrthoFyto 6/24, dec. 2024)

Opgeleid of ervaren
De Australische Tea tree is een klassieker in de aromatherapie, met een legendarische breedspectrum antimicrobiële werking.
Lees
Geert De Vuyst

De kunst van het blenden: de geurpiramide

Beginner
Inleiding tot de kunst van het blenden: de geurpiramide en praktische tips helpen je op weg naar je eigen heerlijke signature blend.
Lees
Geert De Vuyst

Drie blends voor een knus winterseizoen

Beginner
Verken drie heerlijke essentiële olie blends met negen essentiële oliën, perfect voor een knus winterseizoen vol comfort en gezelligheid.
Lees
Geert De Vuyst

Roller blend: van Tonkaboon naar Vanille met Jicky en Shalimar

Beginner
Een warme-elegante roller blend met balsemachtige Tonkaboon en Vanille, sprankelende Bergamot en kruidige Echte lavendel.
Lees
Geert De Vuyst

De 10 gouden regels van de aromatherapie

Opgeleid of ervaren
De gouden regels van de aromatherapie bieden een leidraad voor zinvolle en veilige toepassingen van essentiële oliën in de aromatherapie.
Lees
Aroma Plus
Geert De Vuyst

Portret van Tea tree, Manuka en Kanuka essentiële oliën

Beginner
Portretten van Tea tree, Manuka en Kanuka: ontdek de planten, de essentiële oliën en de voornaamste biochemische bestanddelen.
Lees de intro
 Dit is een Aroma Plus artikel: meld je aan om Aroma Plus te ontgrendelen (aanmelden)

Hallo,

Ik ben Geert. Ik inspireer particulieren en professionals tot doeltreffende, veilige en duurzame toepassingen in de aroma-fytotherapie, gebaseerd op traditioneel gebruik en wetenschap.

Schrijf in op de maandelijkse nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuwe opleidingen, Aroma Talks en Aroma Blog artikels.

Geert

Citeer als: De Vuyst, G. (2022) De keuken van Picasso. Aroma Blog. https://geertdevuyst.be/artikel/de-keuken-van-picasso-geurbeleving/