Eucalyptus: vijf top essentiële oliën voor herfst en winter

In dit artikel bespreek ik toepassingen op de huid, via verstuiving en via inhalatie. Andere toedieningswijzen (waaronder oraal en sublinguaal) sluit ik hier expliciet uit.

Dit is een artikel voor lezers “Beginner”. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees de Gebruiksvoorwaarden. Start je met essentiële oliën, lees dan de Voorzorgsmaatregelen

Eucalyptus globulus is een niet winterharde of halfwinterharde, groenblijvende, snelgroeiende (tot 3 meter per jaar) en welriekende sierboom. Deze rechte boom kan 45 tot 60 meter groot worden (soms zelfs tot 100 m), tot 12 meter breed uitgroeien en een stamomtrek van 2,5 meter bereiken. Zijn lange, dorstige worstels kunnen hele terreinen droogleggen. De stam is glad met een asgrijze tot blauwachtige, in repen afbalderende schors, die door zijn kurkporiën een geurig hars uitscheidt en bossen intens doet geuren.

Er zijn twee types van bladeren (heterophyllie): het jonge blad is eivormig, zittend en tegenoverstaand; het staat opgericht en is eerder blauwgroen van kleur en met een zilverachtige was bedekt. De oudere bladeren staan verspreid en hangen naar beneden; ze zijn rijker aan etherische olie (in olieklieren), zijn leerachtig glanzend, van vorm eerder langwerpig sikkelvormig (tot 30 cm) en grijsgroen va kleur.

’s Zomers bloeit deze boom met alleenstaande, ongesteelde, crèmekleurige bloemen in de bladoksels; ze bezitten talrijke pluimvormige meeldraden. Voor het ontluiken zijn ze bedekt met een blauwachtige, mutsvormige kroon. De rijpe exemplaren leveren blauwachtige, kantige, harde, wrattige en tolvormige zaaddozen (2 à 2,5 cm doorsnede) met 4 hokken, gevuld met talrijke donkere zaden.

De in dit artikel besproken essentiële oliën hebben (minstens) één gemeenschappelijk bestanddeel: eucalyptol (of 1,8-cineool, 1,8-cineol; C₁₀H₁₈O) (Brede pepermuntboom EO bevat nauwelijks eucalyptol, zie verder). Eucalyptol is mogelijk de meest befaamde terpeenoxide aanwezig in essentiële oliën.

eucalyptol is een kleurloze tot lichtgele, transparante vloeistof (boven de 1 à 2 °C). eucalyptol geeft aan de Eucalyptus soorten een krachtig, fris, doordringend en kruidig aroma. Rhind plaatst het Eucalyptus globulus aroma in de “medicinale” geurgroep, een uiteenlopende verzameling waartoe ook kamfer, munt, tijm, terpeen en de typische Wintergreen geuren behoren (Rhind J. P., 2014, p. 125).

eucalyptol wordt als smaakmaker in voeding en als geurstof in cosmetica en lichaamsverzorgingsproducten gebruikt: van eucalyptusbonbons of gommetjes, over eucalyptushoning tot borstbalsem.

Zoals de naam van de molecule aangeeft, is eucalyptol voornamelijk gekend als bestanddeel van plantenextracten van het Eucalyptus geslacht. Hoewel het aantal soorten terpeenoxiden in essentiële oliën beperkt is, is eucalyptol zelf te vinden in meer dan 200 essentiële oliën. In dit artikel bespreek ik er vijf (CT = chemotype):

• Eucalyptus globulus EO (Eucalyptus globulus, blad)
• Eucalyptus radiata EO (Eucalyptus radiata of E. radiata subsp. radiata, blad)
• Brede pepermuntboom EO (Eucalyptus dives CT piperiton, blad)
• Ravintsara EO (Cinnamomum camphora CT cineool, blad)
• Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad)

Andere minder courante essentiële oliën van het Eucalyptus geslacht zijn Australische eucalyptus EO (Eucalyptus smithii, blad) en Eucalyptus red river gum EO (Eucalyptus camaldulensis, blad/twijg).

Citroeneucalyptus EO (Corymbia citriodora, Eucalyptus citriodora CT citronellal, blad) daarentegen maakt, ondanks de naam, deel uit van het Corymbia geslacht. De essentiële olie bevat slechts sporen van 1,8-cineool (max. 1,5%, Ladrôme 23/01/2020; 0,3% (samen met OF5395). Deze Eucalyptus is onder meer herkenbaar aan de citroengeur in de bladeren, afkomstig van het terpeenalcohol citronellol en de terpeenaldehyde citronellal. Citroeneucalyptus EO en Javaanse citronella EO (Cymbopogon winterianus, bovengrondse delen) vormen dé klassiekers bij preventie en genezing van muggenbeten. Daarnaast wordt Citroeneucalyptus EO ook ingezet voor de ontstekingsremmende werking bij musculoskeletale aandoeningen. Lees ook: Essentiële oliën in de strijd tegen muggen

Een aantal andere eucalyptol-houdende essentiële oliën heeft een belangrijke plaats in de aromatherapie, maar bewijzen hun diensten meer bij andere specifieke toepassingen, of zijn door hun toxiciteit minder aangewezen bij de behandeling van luchtweginfecties. Ik verwijs hiervoor naar de opleidingen:

• Echte salie of Groot blad salie EO (Salvia officinalis, bloeiende top)
• Gewone mirte (of mirtel) CT cineool, “Rode” mirte (Myrtus communis CT cineool, blad) en Gewone mirte (of mirtel) CT myrtenylacetaat, “Groene” mirte (Myrtus communis CT myrtenylacetaat, blad)
• Laurier EO (Laurus nobilis, blad)
• Lavendelsalie EO (Salvia officinalis subsp. lavandulifolia, bloeiende top)
• Mastiktijm of Spaanse Marjolein EO (Thymus mastichina, bloeiende top), soms Wilde marjolein genoemd (Engels: Spanish Marjora, Marjoram (Spanish), Mastic thyme, Spanisch wild marjoram, Frans: Marjolaine d’Espagne)
• Soorten van het Melaleuca geslacht: Niaouli EO, Cajeput EO en Tea tree EO
• Spijklavendel EO (Lavandula latifolia of L. Spica, bloeiende top); lees ook: Kies je Lavendel!

Daarnaast zijn ook Rozemarijn CT cineool EO (Salvia rosmarinus CT cineool, bloeiende top) en Rozemarijn CT verbenon, Verbenonrozemarijn EO (Salvia rosmarinus CT verbenon, bloeiende top) inzetbaar bij de bestrijding van winterkwalen.

Werking

Aan eucalyptol wordt een aantal eigenschappen toegeschreven. Deze eigenschappen worden onderzocht zowel voor het invidivueel bestanddeel (de molecule) als voor de eucalyptol-houdende essentiële oliën:

• anticatarrhaal (remt abnormale afscheiding; catarre is een ontsteking van de slijmvliezen die overmatige secretie veroorzaakt)
• antiseptisch: voornamelijk antibacterieel en antiviraal
• expectorant (stimuleert de slijmafscheiding)

De antiseptische eigenschappen worden door sommige auteurs toegeschreven aan de combinatie van eucalyptol met terpeenalcoholen zoals alfa-terpineol. Dergelijke combinatie is, in variabele mate, te vinden in Ravintsara EO (Cinnamomum camphora CT cineool, blad) en Eucalyptus radiata EO (Eucalyptus radiata, blad).

De antiseptische eigenschappen hebben betrekking op een breed gamma aan pathogenen (voornamelijk bacteriën en virussen). Het is fout te veronderstellen dat de genoemde werkingen plaatsvinden bij alle pathogenen (en bij alle gerelateerde ziekten).

De antiseptische eigenschappen hebben betrekking op een breed gamma aan pathogenen (voornamelijk bacteriën en virussen). Het is fout te veronderstellen dat de genoemde werkingen plaatsvinden bij alle pathogenen (en bij alle gerelateerde ziekten). De antibacteriële werking, bijvoorbeeld, kan breedspectrum zijn, maar kan ook specifiek zijn. Hetzelfde geldt voor de antivirale werking. Het is tevens fout te veronderstellen dat de aanwezigheid van eucalyptol in een essentiële olie aan die olie automatisch antivirale eigenschappen verleent. De antivirale werking van een essentiële olie kan te wijten zijn aan andere bioactieve bestanddelen en/of hun combinatie (synergie) met of zonder eucalyptol.

Bijvoorbeeld: in een studie in het American Journal of Essential Oils and Natural Products uit 2014 onderzoekt een Canadees team de antivirale werking van een aantal essentiële oliën bij griep (influenza), veroorzaakt door het griepvirus IAV (Influenza A Virus, influenza-A(H1N1)-virus) ), zowel vloeibaar als in dampvorm. Hoewel eucalyptol een belangrijk bestanddeel vormt van Eucalyptus globulus EO, Thymus vulgaris EO en Salvia officinalis EO, vertoonden enkel Eucalyptus en Thymus antivirale activiteit, wat suggereert dat eucalyptol mogelijk niet verantwoordelijk is voor de antivirale werking (Vimalanathan & Hudson, 2014).

Verder, het feit dat Eucalyptus globulus EO deze werking vertoont bij het griepvirus, betekent niet automatisch dat dezelfde essentiële olie ook actief is tegen andere virussen, zoals het humaan papillomavirus (HPV), herpes simplex virus (HSV of humaan herpesvirus, HHV: HSV-1 en HSV-2), HIV … Over de antivirale werking van essentiële oliën in de strijd tegen het SARS-CoV-2 virus, lees: COVID-19: essentiële oliën in de strijd tegen het coronavirus SARS-CoV-2

Tot slot spelen ook de toepassingswijze (op de huid, diffusie, inhalatie, oraal), de concentratie (de hoeveelheid essentiële olie en haar bestanddelen) de duur en de frequentie van de toepassing een rol. Ik verwijs hiervoor naar de opleidingen.

Indicaties

De genoemde eigenschappen verklaren het traditioneel gebruik bij de behandeling van luchtweginfecties en grieptoestanden, meer bepaald bij:

• bronchopulmonale aandoeningen met infectieuze oorzaak, zoals bronchitis
• neus-, keel- en oorziekten met infectieuze oorzaak, zoals rhinitis (verkoudheid), sinusitis (bijholteontsteking), angina (keelontsteking) …
• grieptoestanden: rillingen, spierpijn, koorts, hoofdpijn

Eucalyptus globulus EO wordt gewonnen door distillatie van het blad van Eucalyptus globulus, een boom met asgrijze tot blauwachtige schors.

De essentiële olie bevat 66,06% 1,8-cineool, 13,54% alfa-pineen, 2,67% limoneen, 3,92% aromadendreen, 2,23% trans-pinocarveol en bevat tevens (sporen van) de ketonen carvon en pinocarvon (0,07% en 0,72% resp.) (OF34282).

Door de hoge concentratie van de oxide eucalyptol in Eucalyptus globulus EO, Eucalyptus radiata EO en Ravintsara EO vervang je, in een aantal gevallen, de genoemde essentiële oliën door Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad) (typ. 40%, OF10651). De citroen- en fruitige noten van het aroma van Mandravasarotra of Saro EO vormen een extra reden om te kiezen voor dit alternatief. Lees hierover verder: Voorzorgen bij gebruik.

Eucalyptus radiata EO wordt gewonnen door distillatie van het blad van Eucalyptus radiata, een boom met grijsblauwe stam. De boom heeft status “gevoelig’ (Near Threatened) in de IUCN Red List (zie IUCN, CITES).

De essentiële olie bevat 64,77% 1,8-cineool, 10,63% alfa-terpineol, 8% limoneen, 4,5% p-cymeen (paracymeen) (OF23588). Tisserand en Young noteren voor E. globulus EO concentraties aan 1,8-cineool tussen 65,4 en 83,9% (Tisserand & Young, 2014, p. 272).

Eucalyptus radiata EO wordt soms aangeraden als een vervanging voor E. globulus EO (Eucalyptus globulus, blad) daar het extract minder 1,8-cineool zou bevatten. Uit de in dit artikel geciteerde analysefiches blijkt dat beide extracten op dat vlak gelijkwaardig zijn (E. globulus EO: 66,06% 1,8-cineool (OF34282), E. radiata EO: 64,77% 1,8-cineool (OF23588).

Door de hoge concentratie van de oxide eucalyptol in Eucalyptus globulus EO, Eucalyptus radiata EO en Ravintsara EO vervang je, in een aantal gevallen, de genoemde essentiële oliën door Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad) (typ. 40%, OF10651). De citroen- en fruitige noten van het aroma van Mandravasarotra of Saro EO vormen een extra reden om te kiezen voor dit alternatief. Lees hierover verder: Voorzorgen bij gebruik.

Brede pepermuntboom EO wordt gewonnen door distillatie van het blad van Eucalyptus dives, de Australische boom met grijswitte schors. Zoals de naam het aangeeft, heeft de olie een muntaroma.

De essentiële olie bevat nauwelijks 1,8-cineool (2,98% samen met beta-fellandreen gerapporteerd) (OF23871).

De voornaamste bestanddelen zijn terpeenketonen: piperitone (47,87%), monoterpenen: alfa-phellandreen (23,33%), bèta-phellandreen (samen met 1,8-cineool gerapporteerd) (2,98%), alfa-thuyeen (3,20%), p-cymeen (paracymeen) (3,61%), terpinoleen (2,39%) en monoterpeenalcoholen: linalool (1,08%), terpineen-4-ol (4,70%), alfa-terpineol (1,34%) (OF23871).

Brede pepermuntboom EO wordt ingezet bij ontstekingen van de bijholten rond de neus (sinussen, sinusitis). De slijmoplossende (mucolytisch) werking wordt toegeschreven aan het keton piperitone. Lees verder: Voorzorgen bij gebruik.

Kameelgras EO (Cymbopogon schoenanthus, gras) vormt een mogelijk alternatief voor Brede pepermuntboom EO.

Ravintsara EO (Cinnamomum camphora CT cineool, blad) wordt bekomen door stoomdistillatie van het blad van Cinnamomum camphora of Kamferboom, een boom uit de Lauraceae familie (Laurierfamilie) uit Madagaskar. Het Cinnamomum geslacht levert de mogelijk beter gekende oliën van Kaneel.

Niet verwarren met (Aromatische) Ravensara EO (Ravensara anisata, blad).

Let op: Hô-hout EO (Cinnamomum camphora CT linalool, hout), gewonnen van dezelfde Kamferboom, wordt bekomen door stoomdistillatie van het hout van de Kamferboom uit China.

Tisserand gebruikt de Engelstalige benaming Ho leaf (cineole CT), met synoniemen Ravintsara voor de essentiële olie uit Madagascar en Yu-sho voor de essentiële olie uit China (Tisserand & Young, 2014, p. 303).

De essentiële olie bevat 54,93% 1,8-cineool, monoterpenen: sabineen (14,49%), alfa-pineen (5,07%) en bèta-pineen (3,56%) en monoterpeenalcoholen: alfa-terpineol (7,96%) (OF17482).

Door de hoge concentratie van de oxide eucalyptol in Eucalyptus globulus EO, Eucalyptus radiata EO en Ravintsara EO vervang je, in een aantal gevallen, de genoemde essentiële oliën door Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad) (typ. 40%, OF10651). De citroen- en fruitige noten van het aroma van Mandravasarotra of Saro EO vormen een extra reden om te kiezen voor dit alternatief. Lees hierover verder: Voorzorgen bij gebruik.

Lees meer over Ravintsara EO en Kamferboom in Lap! Verkouden. De herfst en de winter door met Ravintsara essentiële olie

Mandravasarotra of Saro EO wordt bekomen door distillatie van het blad van Cinnamosma fragrans, een altijdgroene struik uit de familie Canellaceae.

De essentiële olie bevat 42,28% 1,8-cineool, monoterpenen: limoneen (8,54%), sabineen (7,43%), alfa-pineen (4,82%), bèta-pineen (7,14%), bèta-myrceen (2,45%) en monoterpeenalcoholen: linalool (6,06%), terpineen-4-ol (3,79%), alfa-terpineol (2,35%) (OF10651).

Door de hoge concentratie van de oxide eucalyptol in Eucalyptus globulus EO, Eucalyptus radiata EO en Ravintsara EO vervang je, in een aantal gevallen, de genoemde essentiële oliën door Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad) (typ. 40%, OF10651). De citroen- en fruitige noten van het aroma van Mandravasarotra of Saro EO vormen een extra reden om te kiezen voor dit alternatief. Lees hierover verder: Voorzorgen bij gebruik.

Verstuiving

Voor volwassenen.

Verstuiving van aromatische extracten is een praktische en eenvoudige manier om aromatische plantenextracten in te zetten bij luchtweginfecties.

Gebruik een klassieke of ultrasone verstuiver. De klassiek verstuiver herken je aan de glazen kolf en vereist geen water; de ultrasone verstuiver vernevelt water. Beide types verstuiver sluit je aan op een stopcontact of gebruiken batterijen.

Voeg 3 tot 5 druppels van het extract toe aan het water van je ultrasone verstuiver. Verstuif gedurende 30 minuten of 1 uur naar keuze en herhaal 2 tot 3 maal daags, of eenmalig voor het slapengaan. Vermijd verstuiving tijdens de slaap.

Bijvoorbeeld: een synergie met in totaal 6 druppels die ik “Autumn Leaves” doopte:

• Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad) 3 dr
• Tijm CT linalool EO, Linalooltijm EO (Thymus vulgaris CT linalool, bloeiende top) 2 dr
• Yuzu extract (Citrus junos, distillatie schil) 1 dr

Op de huid

Voor volwassenen. Vrij naar Baudoux D. , 2017, p. 237.

• Eucalyptus radiata EO (Eucalyptus radiata of radiata subsp. radiata, blad) 5 dr
• Tijm CT thujanol, Thujanoltijm EO (Thymus vulgaris CT thujanol, bloeiende top) 5 dr*
• Balsemspar, Balsemzilverspar EO (Abies balsamea, naald) 5 dr

Meng met Zoete amandel PO (Prunus dulcis of P. amygdalus) (of een andere plantaardige olie naar keuze) QSP 10 ml (vul aan tot 10 ml).

(1 ml = 30 druppels, bereiding 10 ml, mengsel aan 5% = 0,5 ml EO = 15 druppels EO QSP 10 ml PO)

Pas lokaal uitwendig toe op de huid of via massage, 4 tot 6 maal daags, gedurende 5 tot 7 dagen.

*of Echte marjolein CT thujanol EO (Origanum majorana CT thujanol , bloeiende top)

Inhalatie

Voor volwassenen.

In: Lap! Verkouden. De herfst en de winter door met Ravintsara essentiële olie ontdek je een methode om, via inhalatie, Ravintsara EO te gebruiken: puur, rechtstreeks op de huid, of verdund in een plantaardige olie (PO).

Aan Eucalyptus essentiële oliën wordt in de literatuur een convulsief effect toegeschreven (convulsie of stuipen; beide termen worden vaak door mekaar heen gebruikt).

Diverse auteurs raden het gebruik van eucalyptol-houdende essentiële oliën af bij baby’s en jonge kinderen. Baudoux verwijst in 2017 naar de Franse ANSM aanbeveling in zijn boek Aromathérapie en sluit het gebruik van bijvoorbeeld Eucalyptus globulus EO uit bij baby’s, zwangerschap, borstvoeding en convulsieve of epileptische patiënten (Baudoux, 2017, pp. 55, 228) (ANSM, 2008) (AFSSAPS, 2008).

1,8-cineool, als voornaamste bestanddeel van Eucalyptus oliën, wordt gedacht mogelijk verantwoordelijk te zijn voor een convulsief effect. Daarom is het zinvol de voorzorgen uit te breiden naar essentiële oliën van andere plantsoorten die gelijkaardige hoge concentraties aan 1,8-cineool bevatten, zoals de in deze tekst besproken essentiële oliën.

Er bestaat op heden geen concensus over voorzorgsmaatregelen. Uit voorzorg raad ik het gebruik van essentiële oliën met een hoge concentratie aan 1,8-cineool (>50%) af zowel bij orale toediening, bij inhalatie, als bij toepassing op de huid:

• volgens levensfase: bij baby’s en kinderen tot 3 jaar, zwangerschap en borstvoeding
• volgens gezondheidstoestand: bij convulsieve of epileptische aandoeningen en in afwezigheid van deze aandoeningen maar met een familiale convulsieve of epileptische voorgeschiedenis

Door de hoge concentratie van eucalyptol in Eucalyptus globulus EO, Eucalyptus radiata EO en Ravintsara EO (typ. > 50%, OF17482) vervang je dus deze essentiële oliën, in de genoemde gevallen, door Mandravasarotra of Saro EO (Cinnamosma fragrans, blad) (typ. 40%, OF10651).

Een bespreking van de motivate tot de hierboven geformuleerde richtlijn lees je in: Toxiciteit van Eucalyptus en eucayptol-houdende essentiële oliën

Piperitone

Niet enkel 1,8-cineool zou een mogelijk risico op convulsie vormen. Brede pepermuntboom EO bevat piperitone (47,87 (OF23871). Piperitone vertoont, net als een beperkt aantal andere terpeenketonen, een dubbele toxiciteit. Voor een bespreking van de toxiciteit van bepaalde terpeenketonen verwijs ik naar de opleidingen. Ondanks deze toxiciteit, neemt Baudoux Brede pepermuntboom EO op in een 6% mengsel op basis van Jojoba olie (Simmondsia chinensis), voor lokale cutane behandeling van sinusitis bij baby en kind (Baudoux D. , 2010, p. 118). Uit voorzorg kan je het gebruik van Brede pepermuntboom EO uitsluiten bij zwangerschap, bij borstvoeding, bij baby’s tot 30 maanden en bij convulsieve of epileptische aandoeningen, al dan niet met familiale voorgeschiedenis.

Lees ook

COVID-19: essentiële oliën in de strijd tegen het coronavirus SARS-CoV-2

Lap! Verkouden. De herfst en de winter door met Ravintsara essentiële olie

Van neus, over keel en griep tot winterblues. De winter door met aromatische plantextracten

Literatuur

AFSSAPS. (2008). Produits cosmétiques à base de terpénoides : camphre, eucalyptol, menthol. Agence française de sécurité sanitaire et des produits de santé.

ANSM. (2008, 8 5). Camphre, eucalyptol et menthol dans les produits cosmétiques destinés aux enfants : l’Afssaps publie des recommandations pour les industriels. Opgehaald van Agence nationale de sécurité du médicament et des produits de santé: http://dev4-afssaps-marche2017.integra.fr/S-informer/Communiques-Communiques-Points-presse/Camphre-eucalyptol-et-menthol-dans-les-produits-cosmetiques-destines-aux-enfants-l-Afssaps-publie-des-recommandations-pour-les-industriels

Baudoux, D. (2010). Les cahiers pratiques d’aromathérapie selon l’école française – Volume 1 – Pédiatrie (Edition 2011 ed.). Lanoo.

Baudoux, D. (2017). Aromathérapie – 100 huiles essentielles. Malakoff: Dunod.

Europa (872/2012). Uitvoeringsverordening (EU) nr. 872/2012 van de Commissie van 1 oktober 2012 tot vaststelling van de lijst van aromastoffen als bedoeld in Verordening (EG) nr. 2232/96 van het Europees Parlement en de Raad, tot opname van die lijst in bijlage I bij Verordening (EG) nr. 1334/2008 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1565/2000 van de Commissie en Beschikking 1999/217/EG van de Commissie.

FDA. (sd). CFR – Code of Federal Regulations Title 21. Opgeroepen op 11 2021, van U.S. Food and Drug Administration: https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfCFR/CFRSearch.cfm?fr=172.515

FDA. (1965). Recent Progress in the Consideration of Flavoring Ingredients Under the Food Additives Amendment. U.S. Food and Drug Administration.

FEMA. (sd). 2465 EUCALYPTOL. Opgeroepen op 11 2021, van FEMA: https://www.femaflavor.org/flavor-library/eucalyptol

Frizzo, C. D., Santos, A. C., Paroul, N., Serafini, L. A., Dellacassa, E., & Lorenzo, D. (2000, 1). Essential Oils of Camphor Tree (Cinnamomum camphora Nees & Eberm) Cultivated in Southern Brazil. Brazilian Archives of Biology and Technology, 43(3).

International Organization for Standardization (ISO) (2021). ISO 9235:2021 Aromatic natural raw materials – Vocabulary. (ISO Standard No. 9235:2021). https://www.iso.org/standard/78908.html

Mathew, T., John, S. K., Kamath, V., Kumar R, S., Jadav, R., Swamy, S., . . . Parry, G. J. (2021). Essential oil related seizures (EORS): A multi-center prospective study on essential oils and seizures in adults. Epilepsy Research, 106626.

Rhind, J. P. (2014). Listening to Scent – An Olfactory Journey with Aromatic Plants and Their Extracts. Singing Dragon.

Stubbs, B., Specht, A., & Brushett, D. (2004, 3). The Essential Oil of Cinnamomum camphora (L.) Nees and Eberm.—Variation in Oil Composition Throughout the Tree in Two Chemotypes from Eastern Australia. Journal of Essential Oil Research, 16(3), 200-205.

Tisserand, R. & Young, R. (2014) Essential Oil Safety (2 ed.) Elsevier – Churchill Livingstone

Verhelst, G. (2021). Groot handboek geneeskrachtige planten. (10 ed.). Mannavita.

Vimalanathan, S., & Hudson, J. (2014). Anti-influenza virus activity of essential oils and vapors. American Journal of Essential Oils and Natural Products, 2(1).

Wet. (1997). Koninklijk besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn of deze bevatten.

Foto’s David Clode @ unsplash.com, Diana Polekhina @ unsplash.com

Informatie over de samenstelling van extracten op basis van analysefiches van leveranciers: Ladrôme (volgens datum analysefiche); Pranarôm International (volgens de vermelde lotnummers, bijvoorbeeld: OF20610).

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.