Aanmelden op Aroma Plus
|
Aanmelden op Aroma Plus Geen toegang? Mail je aanvraag naar hello@geertdevuyst.be |
|---|
|
|
Hoe vind je de Aroma Blog? Laat het me weten! Klik hier om je review in te sturen.
Yuzu-yu: in bad met Yuzu (Citrus junos)
Foto: Chrystel Gérard, externe communicatie bij La Chouette Coop.
De dagen worden korter. Tijd voor een bijzondere opvrolijker! Met de Japanse Yuzu duik je in een winters opmonterend bad, vergeet je alle zorgen alleen al bij het zien van Lacote’s Moelleux Amande Yuzu en druppel je een unieke citrusgeur met bloemige noten in je verstuiver.
Dit is een artikel voor lezers “Beginner”. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees de Gebruiksvoorwaarden. Start je met essentiële oliën, lees dan de Voorzorgsmaatregelen
Yuzu essentiële olie
Yuzu EO wordt gewonnen van de schil van Citrus junos, de Japanse citrusvrucht, geteeld in Japan en Korea. Yuzu EO is, net als iyokan (Citrus × iyo) en Satsuma mandarijnsoorten zoals de zoete mikan (Citrus unshiu), minder gekend dan andere planten uit het Citrus geslacht.
De vrucht heeft een sterke aromatische citrusgeur met bloemige noten, die aanleunt bij het aroma van Bergamot en Mandarijn.
Met Yuzu wordt een aantal soorten benoemd die bestaan als een hybride van andere Citrus soorten. Rhind, bijvoorbeeld, beschrijft Yuzu als Citrus × junos, een hybride van Ichang (Citrus ichangensis) en de Bittere mandarijn (zie bv. Rhind, P. J., 2016, p. 253). Wens je je te verdiepen in Yuzu Jeune, Oni Yuzu en andere minder gekende Citrus vruchten, lees dan het werk van Vitalini en collega’s in Molecules uit 2021 (Vitalini, S., et al., 2021).
Twee extractiemethoden zijn gebruikelijk: distillatie en koude persing. ISO 9235:2021 benoemt beide extracten als “essentiële olie”.
Yuzu EO is niet goedkoop. Je betaalt 15 à 20 EUR voor 5 ml. Perfect dus voor je kerstcadeaulijstje!
Kader voor lezers “Opgeleid of ervaren”
De Yuzu essentiële olie (stoomdistillatie) bevat (#OF21275):
- monoterpenen: limoneen (77,09%), bèta-fellandreen (3,16%), gamma-terpineen (9,76%), bèta-myrceen (1,81%), alfa-pineen (1,54%)
- monoterpeenalcoholen: linalool (1,18%)
De Yuzu essentiële olie (koudgeperst) bevat (Tisserand, R. & Young, R., 2014, p. 480):
- monoterpenen: limoneen (63,1%), bèta-fellandreen (5,4%), gamma-terpineen (12,5%), bèta-myrceen (3,2%), alfa-pineen (2,7%)
- monoterpeenalcoholen: linalool (2-8%)
Toepassingen
Relax, baby!
Onderzoek naar de werking van de Yuzu verse vrucht en essentiële olie richt zich hoofdzakelijk op onze psyche, emotie en gemoedstoestand (Engels: mood). Klinisch onderzoek toont een verhoogde parasympathische activiteit en het onderdrukken van sympathische zenuwactiviteit (beide duiden op een toestand van ontspanning), evenals een verminderd gevoel van vermoeidheid en een verhoogd gevoel van “verfrissing”. Lees verder in het Kader “Onderzoek naar Yuzu essentiële olie“.
yuzu-yu bad
De Yuzu vrucht kent een rijke culinaire en culturele traditie in Japan. Door de combinatie van een ontspannend en tegelijk een opmonterend (mentaal “verfrissend”) effect wordt de Yuzuvrucht traditioneel gebruikt in de Japanse yuzu-yu baden. Het fameuze bad, waarbij Yuzuvruchten in het badwater drijven, heeft jaarlijks plaats op de winterzonnewende (Toji) in publieke badplaatsen (Sento).
Waar vind je Yuzu?
De vrucht heeft ook in Westerse landen de harten veroverd en is te vinden in natuurwinkels en warenhuizen. De foto’s van Yuzu vruchten in dit blogartikel, van de hand van Chrystel Gérard, werden genomen in La Chouette Coop, de coöperatieve en participatieve supermarkt van Toulouse (Frankrijk).
Coöperatieve en participatieve supermarkten zijn winkels die door en voor hun leden worden beheerd en die producten van goede kwaliteit tegen betaalbare prijzen toegankelijk willen maken, voornamelijk afkomstig uit duurzame landbouw en korte keten.
Geïnspireerd door het model van de Park Sloop Food Coop (New York) zijn wereldwijd tal van foodcoops actief.
In België: Bees Coop – Brussel, Oufticoop – Luik …
in Frankrijk: La Louve – Paris, Superquinquin – Lille, Grande Épicerie Générale – Nancy, SuperCafoutch – Marseille …
verder ook in Duitsland, Spanje, Italië …
Banketbakkers
Ook banketbakkers weten het unieke Yuzu-aroma te appreciëren. De Parijse Kevin Lacote (KL Pâtisserie) bracht in september 2022 zijn Moelleux Amande Yuzu: “de perfecte combinatie tussen amandel en gekonfijte yuzu”. Bekijk de onwaarschijnlijk goesting-gevende foto op mijnheer Lacote’s Insta account.
Foto: Chrystel Gérard, externe communicatie bij La Chouette Coop, de coöperatieve en participatieve supermarkt van Toulouse.
Kader voor lezers “Opgeleid of ervaren”
Onderzoek naar Yuzu essentiële olie
Onderzoek naar de werking van de Yuzu verse vrucht en essentiële olie richt zich hoofdzakelijk op onze psyche, emotie en gemoedstoestand. In een onderzoek uit 2021 laten Ohata en zijn Japanse collega’s 32 proefpersonen twee extracten inademen gedurende 2 minuten: Iyokan (Citrus iyo) en Yuzu (Citrus junos), beide essentiële oliën bekomen door stoomdistillatie (Ohata, M., et al., 2021).
De onderzoekers meten onder meer de pupilreflex en de vingertip temperatuur. De subjectieve meting gebeurt met analoge visuele schalen (Engels: Visual Analog Scale, VAS).
Ohata en collega’s noteren onder meer een significant verhoogde pupilreflex en vingertop temperatuur die zouden wijzen op een verhoogde parasympathische activiteit en het onderdrukken van sympathische zenuwactiviteit (met andere woorden: ontspanning), evenals een verminderd gevoel van vermoeidheid en een verhoogd gevoel van “verfrissing” (een van de zeven gemoedstoestanden uit de analoge visuele schaal).
In drie eerdere studies uit 2014, 2016 en 2017 onderzoeken Matsumoto en zijn Japanse collega’s de effecten van Yuzu essentiële olie, via inhalatie, op het autonome zenuwstelsel en op psycho-emotionele symptomen.
2014
Een eerste studie uit 2014 evalueerde de effecten van 10 minuten Yuzu EO inhalatie bij 20 vrouwen in de folliculaire fase van de menstruatiecyclus (rijping van de eicel) (Matsumoto, T. et al., 2014).
De vastgestelde daling in chromogranine A (CgA) geeft aan dat de interactie van Yuzu EO met het autonome zenuwstelsel leidt tot een verhoogde activiteit van het parasympathisch zenuwstelsel, dat vervolgens negatieve psycho-emotionele symptomen beïnvloedt. De gemoedstoestand werd gemeten met de Profile of Mood States (POMS) test.
2016
Bij een tweede studie uit 2016 werd inhalatie gedurende 10 minuten van Yuzu essentiële olie onderzocht bij 21 vrouwen in de folliculaire en luteale fasen van de menstruatiecyclus. Naast een vertraging van het hartritme, komen de auteurs tot een gelijkaardig besluit als de studie uit 2014 (Matsumoto, T. et al., 2016).
2017
In 2017 stellen de onderzoekers de vraag of de geur van Yuzu een therapeutische werking heeft, vergelijkbaar met Lavendel, premenstruele emotionele symptomen kan verlichten. Het onderzoek telde 17 vrouwen van in de twintig met subjectieve premenstruele symptomen. Uit de studie blijkt dat kortdurende inademing van Yuzu-geur premenstruele emotionele symptomen zou kunnen verlichten. De auteurs schrijven deze actie, althans gedeeltelijk, toe aan een verbetering van de activiteit van het parasympathische zenuwstelsel (Matsumoto, T. et al., 2017).
Blending met Yuzu
Sense of wonder
De Sense of wonder blend vormt een kruidig houtaroma met balsemachtige Kopal hars, prikkelend en droog Zwarte peper aroma en frisse Yuzu Citrusnoten.
Lees het in: Winterse aroma blending & Japanse traditie
Toxiciteit
Huidirritatie
> Bij toepassing op de huid gebruik je Yuzu EO (distillatie en koudgeperst) steeds verdund in een dragerolie, zoals een plantaardige olie (vette olie).
Huidirritatie is de in de aromatherapie gebruikelijke benaming voor irritatief contacteczeem (Engels: irritant contact dermitis). Irritatie van de huid kan leiden tot irritatief contacteczeem. Vier biochemische families vragen je aandacht: aldehyden, fenolen, fenolmethylethers en monoterpenen. Yuzu EO bevat een hoge concentratie monoterpenen die huidirritatie kunnen veroorzaken.
Huidsensibilisatie
> Verdunning in een dragerolie sluit een mogelijke allergische reactie mogelijk niet uit.
Huidsensibilisatie (allergische contactdermatitis) wordt veroorzaakt door stoffen (huidallergenen) die na huidcontact een allergische reactie veroorzaken.
Een aantal citrusextracten bevat linalool, een allergene geurstof. De EU-cosmeticaverordening 1223/2009 verplicht de vermelding van specifieke allergenen op het etiket van producten die linalool bevatten wanneer ze als cosmetica (niet als voedingssupplementen) op de markt worden gebracht. De verordening waarschuwt voor de mogelijke risico’s van allergische reacties (allergische contactdermatitis) door productetikettering op te leggen voor een reeks stoffen, in verhouding tot hun concentraties in het eindproduct. Cosmetica krijgt de vermelding “linalool” als de concentratie hoger is dan 0,001% in producten die op de huid blijven (leave-on).
Oxidatie
> Bewaar Yuzu EO donker (in de oorspronkelijke flesjes) en koel (Tisserand, R. & Young, R., 2014, p. 480).
Yuzu EO (distillatie en koudgeperst) bevat limoneen. Essentiële oliën die limoneen bevatten kunnen bij contact met de lucht oxideren en hydroperoxiden vormen. Een hydroperoxide of peroxide is een molecule waarbij twee gebonden zuurstofatomen met twee koolstofatomen binden. De oxidanten kunnen huidsensibilisering veroorzaken.
Literatuur
Research
Matsumoto, T., Asakura, H., & Hayashi, T. (2014). Effects of Olfactory Stimulation from the Fragrance of the Japanese Citrus Fruit Yuzu (Citrus junos Sieb. ex Tanaka) on Mood States and Salivary Chromogranin A as an Endocrinologic Stress Marker. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 20(6), 500–506. https://doi.org/10.1089/acm.2013.0425
Matsumoto, T., Kimura, T., & Hayashi, T. (2016). Aromatic effects of a Japanese citrus fruit—yuzu (Citrus junos Sieb. ex Tanaka)—on psychoemotional states and autonomic nervous system activity during the menstrual cycle: a single‑blind randomized controlled crossover study. BioPsychoSocial Medicine, 10(1). https://doi.org/10.1186/s13030-016-0063-7
Matsumoto, T., Kimura, T., & Hayashi, T. (2017). Does Japanese Citrus Fruit Yuzu (Citrus junos Sieb. ex Tanaka) Fragrance Have Lavender‑Like Therapeutic Effects That Alleviate Premenstrual Emotional Symptoms? A Single‑Blind Randomized Crossover Study. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 23(6), 461–470. https://doi.org/10.1089/acm.2016.0328
Ohata, M., Zhou, L., Ando, S., Kaneko, S., Osada, K., & Yada, Y. (2021). Application of integrative physiological approach to evaluate human physiological responses to the inhalation of essential oils of Japanese citrus fruits iyokan (Citrus iyo) and yuzu (Citrus junos). Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 86(1), 109–116. https://doi.org/10.1093/bbb/zbab193
Vitalini, S., Iriti, M., Vinciguerra, V., & Garzoli, S. (2021). A Comparative Study of the Chemical Composition by SPME‑GC/MS and Antiradical Activity of Less Common Citrus Species. Molecules, 26(17), 5378. https://doi.org/10.3390/molecules26175378
Boeken
Rhind, P. J. (2016). Aromatherapeutic blending – Essential oils in synergy. London: Singing Dragon.
Tisserand, R. & Young, R. (2014) Essential Oil Safety (2 ed.) Elsevier – Churchill Livingstone
Foto: Chrystel Gérard, externe communicatie bij La Chouette Coop, de coöperatieve en participatieve supermarkt van Toulouse.
Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.