Ylang-Ylang: tropisch bedwelmend!

Ylang-ylang EO (essentiële olie) wordt bekomen door distillatie van de groen-gele bloem van Cananga odorata uit Madagaskar en de eilandengroep Comoren. De bloem is gekend om haar tropische hartnoot: een sterk, zoet, rijk bloemaroma.

Ylang-ylang EO is beschikbaar in vijf varianten: extra, first, second, third en complete (totum).

De eerste vier zijn oliën die uit het distillatieproces onttrokken worden in de genoemde volgorde: de extra olie bevat dus de kleinste hoeveelheid aromatische bestanddelen; de third bevat de grootste hoeveelheid.

De complete olie vormt de meest “volledige” distillatie van de bloemen. Naast de essentiële olie bestaat ook een absolue van Ylang-ylang: Ylang-ylang absolue (Cananga odorata, bloem).

Ylang-ylang EO heeft een complexe biochemische samenstelling. Ylang-ylang extra EO bevat (OF21258):

• fenolmethylethers: methyl-p-cresol (3,06%)
• terpeenesters: benzylbenzoaat (6,55%), methylbenzoaat (4,80%), benzylsalicylaat (2,42%), benzylacetaat (10,88%), geranylacetaat (4,13%), cinnamylacetaat (3,66%), farnesylacetaat (2,70%)
• sesquiterpenen: germacreen D (12,27%), (E,E)-alfa-farnesene (7,95%), bèta-caryofylleen (7,67%)
• monoterpeenalcoholen: linalool (10,22%), benzylalcohol (0,11%)

Er is weinig gekend over de biochemische werking van de olie. De toepassingen zijn dan ook hoofdzakelijk gericht op de olfactorische werking (via inhalatie en verstuiving).

Afrodisiacum?

Ylang-ylang zou, volgens talrijke auteurs, een positieve invloed hebben bij seksuele asthenie (gebrek aan verlangen naar seksuele activiteit). Deze stelling lijkt nergens op te bouwen.

Bij het schrijven van een blogartikel in 2019 viel mijn oog op een vrolijk ogend boekje dat je aanzet tot het gebruik van essentiële oliën bij massage en waarvan ik, uit respect voor de auteur, de titel niet zal citeren. Onder de hoofding “libido voor vrouwen” (volgend op de pagina “libido voor mannen”) las ik het voorstel van de auteur: Ylang-ylang EO en Scharlei EO in Macadamia draagolie: “masseer de onderrug en de onderbuik, 2 keer per dag”. Er was een tijd dat ik me ergerde aan dergelijke boeken.

Dat Ylang-ylang EO “sedatieve” eigenschappen heeft blijkt uit klinische studies (lees verder). Maar waarom dit extract steeds met (de vaak vrouwelijke) seksualiteit wordt geassocieerd, als “afrodisiacum”, heb ik nog steeds niet begrepen. Juister: dat weiger ik te begrijpen.

Hoewel ik de achterliggende veronderstelling afwijs, ben ik bereid de redenering te volgen dat de bedwelmende actie van de olie enige remming los kan maken en begrijp ik de associatie met de beleving van de seksualiteit. Ik begrijp tevens dat het exotisch bloemaroma van Ylang-ylang EO eerder met “vrouwelijkheid” wordt verbonden, hoewel uit mijn praktijkwerk met cliënten duidelijk blijkt dat mannen evenzeer kiezen voor bloemaroma’s.

Het is duidelijk dat we hier vertoeven in het speelveld van de maatschappelijk geconditioneerde symboliek – een symboliek die ver achter ons ligt. De associatie van een bedwelmend aroma, als remedie voor een veronderstelde ontoereikende vrouwelijke sexualiteit, is ronduit verwerpelijk.

Morfine-like

De olie zou een opioïde-like (morfine-like) werking hebben. Opioïden (of morfinomimetica) zijn stoffen die een pijnstillende werking hebben, gelijkaardig aan morfine. Hoewel de olie niet gekend is voor een (fysieke) pijnstillende werking, wordt ze ingezet bij klachten die in verband staan tot het zenuwstelsel: stress, angst, slapeloosheid …

Wat betekent Morfine-like in deze context?

Een Britse studie uit 2008 bevestigt wat we als een “bewelmende” werking kunnen benoemen. Het onderzoek evalueerde de effecten op cognitie en gemoedstoestand bij verstuiving met Ylang-ylang EO bij 144 deelnemers. Terzijde: in hetzelfde onderzoek wordt ook met Pepermunt EO getest, de verkwikkende olie die je op een aantal vlakken als de absolute tegenhanger van Ylang ylang kan beschouwen.

De studie toont verhoogde rust (Engels: calmness), verlaagde alertheid, vertraagde geheugenwerking (Engels: speed of memory) en vertraagde reactietijd (Engels: speed of attention) (Moss, Hewitt, Moss, & Wesnes, 2008).

In 2004 onderzocht een Thais-Australisch team de impact van inhalatie van Ylang-ylang EO op een reeks fysiologische parameters en op de subjectieve mentale en emotionele toestand (door zelf-evaluatie met visuele analoge schalen) bij 24 personen (Hongratanaworakit, T., & Buchbauer, G., 2004).

De onderzoekers rapporteren een lagere polsslag en een lagere systolische bloeddruk (bovendruk) bij de interventiegroep. De resultaten duiden op een verlaagde activiteit in het autonome zenuwstelsel (Engels: Autonomic Nervous System, ANS) respectievelijk een verminderde sympatische tonus.

Opvallend is dat mensen uit de interventiegroep zich meer alert en oplettend voelden. Hoe lager de polsslag, hoe alerter mensen zich voelden, met andere woorden: de fysiologische en de gedragsprocessen gingen elk een andere kant op.

Opvallend is dat mensen uit de interventiegroep zich meer alert en oplettend voelden. Hoe lager de polsslag, hoe alerter mensen zich voelden, met andere woorden: de fysiologische en de gedragsprocessen gingen elk een andere kant op.

Zoals de onderzoekers het stellen: inhalatie van Ylang-ylang EO leidt tot de “ontkoppeling” van fysiologische – en gedragsactivatie (Engels: arousal). Ze besluiten dat de werking van Ylang-ylang niet als relaxerend of sedatief benoemd kan worden, wel als harmoniserend.

Lazy midsummer is een zoet-zwoele aromatische blend met fruit- en houtnoten en amber nuances. Perfect in de zomer, hoogst noodzakelijk in de winter.

Voor volwassenen. Zie verder: Voorzorgen bij gebruik.

Echte marjolein EO
(Origanum majorana, bloeiende top) 2 dr

Mandarijn extract
(Citrus reticulata, blad) 3 dr

Nieuw-Caledonisch Sandelhout EO
(Santalum austrocaledonicum var. austrocaledonicum, hout) 2 dr

Ylang-ylang EO
(Cananga odorata, bloem) 1 à 2 dr, naar keuze

Geen Nieuw-Caledonisch Sandelhout EO in huis? Kies Australisch sandelhout EO (Santalum spicatum, hout). Lees:  De aankoop van essentiële oliën

In dit artikel beschrijf ik de toepassing via verstuiving en de cutane toepassing (via de huid) van aromatische plantenextracten. Andere toepassingen, waaronder orale inname, sluit ik uit. Zet je je eerste stappen in de aromatherapie, lees dan de voorzorgsmaatregelen.

Verstuiving

Voeg alle druppels van de essentiële oliën, genoemd in hoger beschreven blend, toe aan een potje. Beweeg je potje in een vloeiende beweging om de extracten te mengen.

Verstuif deze blend met mate! Voeg 2 druppels van je mengsel toe aan het water van je ultrasone verstuiver. Verstuif gedurende 30 minuten en herhaal 2 tot 3 maal daags indien gewenst. Vermijd verstuiving tijdens de slaap.

Massage

Voor lichaamsmassage voeg je alle 9 druppels van de essentiële oliën, genoemd in hoger beschreven blend, toe aan een potje en vul aan met Zoete amandel PO (Prunus dulcis of P. amygdalus) of een andere plantaardige olie naar keuze: QSP 30 ml (vul aan tot 30 ml).

(1 ml = 30 druppels; bereiding 30 ml, mengsel aan 1% = 0,3 ml EO = 9 druppels EO QSP 30 ml PO)

Geniet!

Geurvoorkeur en -aversie

De bedwelmende geur van Ylang-ylang EO kan niet iedereen bekoren. Test het aroma voorafgaand aan elke toepassing, bijvoorbeeld met een geurstrookje.

Contactdermatitis

Huidirritatie

Huidirritatie is de in de aromatherapie gebruikelijke benaming voor irritatief contacteczeem (ortho-ergisch eczeem, Engels: irritant contact dermitis).

Tisserand en Young raden het gebruik van Ylang-ylang EO af bij overgevoelige of beschadigde huid, bij huidaandoeningen en bij kinderen jonger dan 2 jaar (Tisserand & Young, 2014, p. 478).

De IFRA (Engels: International Fragrance Association) richtlijnen bepalen maximale verdunningspercentages voor Ylang-ylang  van 0,18% voor categorie 5A (waarin de klassieke lichaamsmassage valt) en 5D (cutane toepassing bij baby’s)* (IFRA – Ylang ylang, 2020).

Om binnen deze limiet te blijven zal je in een mengsel van 30 ml massageolie maximaal 2 druppels (1,62 om precies te zijn) Ylang-ylang EO gebruiken; de andere aromatische extracten en plantaardige oliën maken dus 99,82% uit van je mengsel (op basis van 1 ml EO = 30 druppels). Door het “zware” aroma van Ylang-ylang EO is het gebruik ervan sowieso beperkt tot 1 à 2 druppels in dragerolie QSP 30 ml.

*5A: Body lotion products applied to the body using the hands (palms), primarily leave on; 5D: Baby Creams, baby Oils and baby talc.

Huidsensibilisatie

Huidsensibilisatie is de courante benaming voor allergische contact dermatitis of allergisch contacteczeem (Engels: allergic contact dermatitis).

Er zijn studies naar allergische reacties bij toepassing van Ylang-ylang EO op de huid, mogelijk door de aanwezigheid van isoeugenol (0,28% in bovenstaande analyse). Het is echter onduidelijk welke bestanddelen hiervoor instaan (Tisserand & Young, 2014, pp. 479-480). Benzylalcohol en zijn esters zijn opgenomen in Verordening EG 1223/2009: extracten die allergene geurstoffen bevatten kunnen huidsensibilisatie veroorzaken (Europa (1223/2009), 2009). Deze bestanddelen moeten dus vermeld worden op het etiket van cosmetica waarin Ylang-Ylang verwerkt wordt.

Safrol en estragol

Tisserand en Young noteren dat de absolue van Ylang-ylang kleine hoeveelheden safrol kan bevatten (0,4% in de geciteerde absolue) en de essentiële olie kleine hoeveelheden estragol (0,01 tot 0,05% in de geciteerde EO), beide mogelijk kankerverwekkend (Tisserand & Young, 2014, p. 304 & 599 & 627), maar dat de lage concentraties geen reden zijn tot bezorgdheid.

Europa (1223/2009). (2009). VERORDENING (EG) nr. 1223/2009 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 30  november 2009 betreffende cosmetische producten. Publicatieblad van de Europese Unie.

Moss, M., Hewitt, S., Moss, L., & Wesnes, K. A. (2008, 2). Modulation of cognitive performance and mood by aromas of peppermint and ylang-ylang. International Journal of Neuroscience, 118(1), 59-77.

Hongratanaworakit, T., & Buchbauer, G. (2004). Evaluation of the Harmonizing Effect of Ylang‑Ylang Oil on Humans after Inhalation. Planta Medica, 70(7), 632–636. https://doi.org/10.1055/s-2004-827186

Hongratanaworakit, T., & Buchbauer, G. (2006). Relaxing effect of ylang ylang oil on humans after transdermal absorption. Phytotherapy Research, 20(9), 758–763. https://doi.org/10.1002/ptr.1950

Hwang, J.-H. (2007, 1). The Effects of the Inhalation Method Using Essential Oils on Blood Pressure and Stress Responses of Clients with Essential Hypertension (Koreaans). Taehan Kanho Hakhoe chi, 36(7), 1123-34.

IFRA – Ylang-ylang. (2018, 2 17). IFRA. Opgeroepen op 11 11, 2017, van International Fragrance Association (IFRA): http://www.ifraorg.org/en-us/standards-library/s/ylang

Tisserand, R., & Young, R. (2014). Essential Oil Safety. (2 ed.). Elsevier – Churchill Livingstone.

Foto (c) Fotolia

Informatie over de samenstelling van extracten op basis van analysefiches van leveranciers: Ladrôme (volgens datum analysefiche); Pranarôm International (volgens de vermelde lotnummers, bijvoorbeeld: OF20610).

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.