Inhalatie van essentiële oliën bij slaapstoornissen

Foto: Boba Jovanovic @ unsplash.com

Het ontbreekt niet aan onderzoek naar de rol die aromatherapie kan spelen bij slaapstoornissen. Ik schreef eerder op de Aroma Blog over de resultaten van twee studies door Taiwanese onderzoekers (Kao et al., 2017 en Lin et al., 2019, lees: De effecten van aromatherapie op slaapkwaliteit).

In 2021 zijn onderzoekers uit Zuid-Korea (Republiek Korea) aan de beurt. Twee teams rond Cheong en Her publiceren een SLR (systematic literature review) met meta-analyse waarin ze klinisch onderzoek doorheen de molen van de statistiek draaien om antwoorden te bekomen op de vraag of aromatherapie doeltreffend ingezet kan worden bij slaapproblemen (Cheong et al., 2021; Her et al., 2021). Cheong richt zich op de toepassingswijze van essentiële oliën via inhalatie bij personen 20-60 jaar; Her richt zich op volwassenen en “ouderen” (elderly people).

In dit artikel zet ik de resultaten van de eerste studie op een rijtje.

Cheong pluist Koreaanse en internationale databases uit op zoek naar RCT’s (gerandomiseerde, gecontroleerde klinische studie, randomised controlled/clinical trial) met trefwoorden: insomnia, sleep disorder, sleep problem, aroma therapy en aroma inhalation therapy.

De proefpersonen die deelnamen aan de klinische studies zijn tussen de 20 en de 60 jaar oud en zijn zowel mensen waarvan de slaapstoornissen een medische diagnose kregen als personen zonder diagnostiek.

Als toepassingswijze richten de onderzoekers zich op inhalatie (het “inademen” van de essentiële olie of oliën) en sluiten massagetherapie met essentiële oliën uit van hun onderzoek. Op zich lijkt me dat een valabele keuze. De motivering is echter een pak minder elegant: “de enige manier om slaapproblemen te verminderen zonder veel moeite en hulp van iemand anders”.

De resultaten, opgemeten doorheen de klinische studies, zijn opgemeten aan de hand van diverse tools die zowel kwantitatieve (slaaptijd) als kwalitatieve aspecten meten.

De zoekopdracht levert 7924 studies op, waarvan de onderzoekers er uiteindelijk 34 weerhouden.

Wat valt er te leren uit het werk van Cheong?

In deze studie blinken de onderzoekers uit in wetenschappelijke methodiek en statististiek, maar de interpretatie van de resultaten in de ruimere context van de therapeutische toepassing van essentiële oliën loopt m.i. mank.

In deze studie blinken de onderzoekers uit in wetenschappelijke methodiek en statististiek, maar de interpretatie van de resultaten in de ruimere context van de therapeutische toepassing van essentiële oliën loopt m.i. mank.

Lavendel

Lavendel essentiële olie scoort de nummer 1 plaats van onderzochte essentiële oliën in de 34 klinische studies. De auteurs zien hier een mogelijkheid dat Lavendel de voorkeur draagt bij het aanpakken van slaapproblemen maar stellen dat hun studie geen antwoord biedt op de precieze reden voor het gebruik van Lavendel. Gezien de mogelijke verschillen tussen essentiële oliën van verschillende afkomst (leveranciers), pleiten ze voor kwalitatief onderzoek.

Besluit: het is niet omdat Lavendel het vaakst onderzocht is, dat Lavendel ook de ideale kandidaat is bij slaapproblemen. Het blijkt nu eenmaal het voorkeursextract te zijn van de bedenkers van wetenschappelijke studies.

Terzijde: naast Lavendel worden ook andere extracten onderzocht: van Damascener roos (Rosa × damascena), Echte marjolein (Origanum majorana) en Roomse kamille (Chamaemelum nobile, Anthemis nobilis) tot soorten van het Citrus geslacht (Lin et al., 2019).

Eén extract of een mengsel

In hun meta-analyse vergelijken de onderzoekers het effect van de toepassing van één enkele essentiële olie met het gebruik van mengsels van meerdere extracten. Ze besluiten dat één enkele EO betere resultaten oplevert. Deze conclusie is tegengesteld aan eerder onderzoek door Lin et al. uit 2019 waaruit blijkt dat het gebruik van gecombineerde oliën in een mengsel betere resultaten levert dan de toepassing van een enkel extract. Lees hierover: De effecten van aromatherapie op slaapkwaliteit

Persoonlijk blijf ik voorstander van het combineren van een beperkt aantal essentiële oliën in een synergie, waarbij ingezet kan worden op een “betere”, rijkere geurbeleving, en/of de werkingsmechanismen van de individuele oliën complementair een rol kunnen spelen.

Persoonlijk blijf ik voorstander van het combineren van een beperkt aantal essentiële oliën in een synergie, waarbij ingezet kan worden op een “betere”, rijkere geurbeleving, en/of de werkingsmechanismen van de individuele oliën complementair een rol kunnen spelen.

Met of zonder diagnose

Het effect blijkt sterker bij mensen waarvan de slaapstoornissen een medische diagnose kregen, dan bij mensen met “algemene slaapproblemen”, waardoor inhalatie “haar plaats als complementaire en alternatieve methode bewijst” (p. 15). Dit lijkt me best kort door de bocht. Het lijkt logisch dat het effect groter is bij uitgesproken stoornissen, maar vanuit die vaststelling de stap zetten naar aromatherapie als volwaardige complementaire modaliteit vereist best wat extra huiswerk.

Met een merkwaardige kronkel besluiten de auteurs verder dat inhalatie een antwoord kan bieden voor patiënten die lijden aan verschillende psycho-emotionele stoornissen en ernstige ziekten zoals kanker. Hier haak ik af. Het doet me vermoeden dat er iets niet oké is met de Engelse taal, of met de vertaling naar het Engels. De studies is doorgaans geschreven in een Engels met een mankepoot en waar ik een logische redenering lees van A naar B, is het misschien niet zo bedoeld.

Tijdstip van toediening

De auteurs noteren het grootste effect bij inhalatie voor het slapengaan (p. 15). Deze conclusie lijkt me een gevolg van de gehanteerde methodiek, niet zozeer van de realiteit. Het is voldoende aangetoond dat de kwaliteit van onze slaap een resultaat is van hoe we de dag en avonduren doorbrengen: buitenlucht, beweging, stress, schermtijd, voeding … spelen samen een bepalende rol.

Hoe vaak toepassen?

De onderzoekers besluiten dat het geen rol speelt hoe vaak je de inhalatie toepast (p. 15). Ook hier plaats ik dezelfde kanttekening als hierboven. Essentiële oliën hebben een farmacologische werking. Dat betekent onder meer dat hun werking afhankelijk is van de dosis (de hoeveelheid) en dus de frequentie van de toepassing. Lees: Aromatherapie! Of niet? (Aroma Plus)

Werkingsmechanismen

In de bespreking van de resultaten stel ik vragen bij de geciteerde mogelijke werkingsmechanismen (hormonen: endorfine). Summiere en dus onvolledige informatie over werkingsmechanismen lijkt me overbodig.

Besluit

Wens je je te verdiepen in hoe essentiële oliën antwoorden kunnen bieden bij in- en doorslapen, welkom in de opleiding Natuurlijke antwoorden op stress en slaapproblemen op 25 maart in Lauwe (België), waarin ik samen met Tine Callebaut (Unicorn your Life) en Sorien Staelens (Soria Bel) inzoom op het thema vanuit de aromatherapie, fytotherapie en psychologie.

Foto: Boba Jovanovic @ unsplash.com

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.