Spring naar de inhoud
aroma – Het tijdschrift. Editie april-mei 2023. PDF e-book 32 pagina's. Te koop in de webshop
9 januari 2023 door 
Citeer als: De Vuyst, Geert (9 januari 2023) Aromatherapie bij zwangerschap – deel 1. Geert De Vuyst. https://geertdevuyst.be/artikel/aromatherapie-bij-zwangerschap-deel-een/

Aromatherapie bij zwangerschap - deel 1

Foto (c) Drew Hays @ unsplash.com

De periode van zwangerschap is een levensfase van de toekomstige of van de jonge mama waarin ingrijpende fysiologische en psychologische processen plaats vinden. Welke essentiële oliën (EO) bieden soelaas bij vaak voorkomende gezondheidsklachten?

In dit duoartikel bekijk ik eerst de toedieningswijzen en de te vermijden essentiële oliën. In deel 2 ontdek je drie concrete toepassingen van essentiële oliën en drageroliën bij zwangerschap.

Wens je je hierin te verdiepen, welkom op de Zwangerschapsmassage & postnatale massage die ik samen met Herlinde Salaerts geef op 28 feb., 7 en 14 maart 2023 (3 lesdagen). In module 4 (op dag 3) bekijken we veilige toepassingen bij zwangerschap en tijdens de postnatale periode.

Dit is een artikel voor lezers “Beginner”. Dit artikel is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Lees de Gebruiksvoorwaarden. Start je met essentiële oliën, lees dan de Voorzorgsmaatregelen

Voorzorgen

Als algemene richtlijn lijkt het redelijk te stellen dat je geen essentiële oliën gebruikt zonder advies van een arts, apotheker of aromatoloog bij drie bijzondere levensfasen: zwangerschap, borstvoeding en baby’s jonger dan 3 maanden.

Goed. Wat zegt dan de aromatoloog in jezelf?

Het gebruik van essentiële oliën en andere soorten aromatische extracten tijdens de zwangerschap is mogelijk mits inachtname van specifieke voorzorgen.

Het gebruik van essentiële oliën en andere soorten aromatische extracten tijdens de zwangerschap is mogelijk mits inachtname van specifieke voorzorgen. Gespecialiseerde literatuur stelt verschillende voorzorgen voorop voor de eerste drie maanden van de zwangerschap en voor het vervolg van de draagtijd. Een vereenvoudigde aanpak voor de totale periode van de zwangerschap lijkt me echter aangewezen.

Auteurs van aromatherapeutische literatuur zijn het er niet over eens zijn welke precies de voorzorgen zijn. In zijn boek Huiles essentielles en toute confiance uit 2022 formuleert de Franse ingenieur in de chemie en arts in de geneeskunde Philippe Goëb, vanuit zijn ervaring als arts, mengsels én voorzorgsmaatregelen voor een uitgebreide aantal medische indicaties, waarbij de orale toediening centraal staat. De auteur sluit het gebruik bij zwangerschap (en borstvoeding) expliciet uit (Goëb 2022, p. 110).

In de Franco-Belgische lijn staat Baudoux dan weer gekend voor een aanpak waarbij hij, naast uitgebreide algemene aandachtspunten, tevens specifieke voorzorgen formuleert voor individuele essentiële oliën (zie onder meer: Baudoux 2017, p. 98 en de individuele monografieën). Met volume 5 van zijn Cahiers wijdt hij er zelfs een boek aan: Les cahiers pratiques d’aromathérapie selon l’école française – Volume 5 – Grossesse (Baudoux, 2010).

Ik geef mijn insteek, die aansluit bij de fundamentele keuzes die ik maak inzake voorzorgsprincipes en de vinger die ik aan de pols hou van wetenschappelijk onderzoek:

1/ Toedieningswijzen

2/ Algemene regels

3/ Specifieke extracten

1/ Toedieningswijzen

Hoeft het nog gezegd: de volgende toedieningswijzen zijn uitgesloten:

  • Auriculair (oor)
  • Kompres
  • Oraal (inname) en sublinguaal (onder de tong)
  • Ovule (vaginaal)
  • Suppositoires (rectaal)
  • Intraveneuze of intramusculaire weg

De inname van essentiële oliën is dus geen optie bij zwangerschap. De toepassing op de huid (cutaan) en via verstuiving bieden soelaas bij de meeste indicaties.

2/ Algemene regels

Dit leidt tot de volgende algemene regels:

  • Vermijd langdurige therapeutische behandelingen: gebruik extracten gedurende een korte periode
  • Gebruik bij voorkeur extracten in de vorm van afgewerkte producten, verkrijgbaar in de apotheek, waarvan het gebruik bij zwangerschap expliciet is aangegeven door de fabrikant
  • Verkies toepassing op de huid, verstuiving of gebruik in het voetbad
  • Vermijd pre-natale cutane toepassing op buik, onderrug en borst

Plan je opleidingen

Basisopleiding Aromatherapie & Aromatische Plantenextracten (Niveau 1) – 5de editie

Online live-stream opleiding van 5 avonden, 19-21u (totaal 10 lesuren) met Geert De Vuyst.

→ online live-stream Herfsteditie 2023: 25 sept., 2+9+16+23 okt. 2023 Info & inschrijven

-20% vroegboekkorting tot 30 juni: 196 EUR ipv. 245 EUR excl. BTW.

Essentiële oliën bij spier-, pees- en gewrichtspijnen (Niveau 2) – 6de editie

Online live-stream opleiding van 5 avonden, 19-21u (totaal 10 lesuren) met Geert De Vuyst.

→ online live-stream Herfsteditie 2023: 6+13+20+27 nov., 4 dec. 2023 Info & inschrijven

-20% vroegboekkorting tot 31 augustus: 232 EUR ipv. 290 EUR excl. BTW.

Foto (c) Drew Hays @ unsplash.com

3/ Specifieke extracten

Verder vereist een aantal specifieke extracten extra aandacht.

Specifieke terpeenketonen

Essentiële oliën die specifieke terpeenketonen bevatten in belangrijke concentraties (>10%).

Een aantal (niet alle) terpeenketonen is neurotoxisch. Dat betekent dat ze ongewenste tijdelijke of blijvende schade kunnen toebrengen aan het centraal zenuwstelsel (CZS) en/of het perifere zenuwstelsel (PZS).

Sommige terpeenketonen, zoals thujon, pinocamphon, pulegon en kamfer zijn zogenaamde CZS stimuli en kunnen een insult (aanval, Engels: seizure) of een convulsie (stuipen, Engels: convulsion) veroorzaken (Tisserand & Young, 2014, pp. 18, 131-146). Denk bijvoorbeeld aan kamfer in Rozemarijn CT kamfer, Kamferrozemarijn EO (Salvia rosmarinus CT kamfer, bloeiende top) en Lavandin super EO (Lavandula x burnatii clone super, bloeiende top).

Het gebruik van deze kamfer-houdende extracten is uitgesloten bij zwangerschap. Dit stelt je als aromatherapeut voor bijzonder moeilijke keuzes wanneer je de typische lagerugpijn bij zwangerschap wil verlichten.

Het gebruik van deze kamfer-houdende extracten is uitgesloten bij zwangerschap. Dit stelt je als aromatherapeut voor bijzonder moeilijke keuzes wanneer je de typische lagerugpijn bij zwangerschap wil verlichten. Wens je je hierin te verdiepen, welkom op de Zwangerschapsmassage & postnatale massage die ik samen met Herlinde Salaerts geef (3 lesdagen).

Bepaalde Mentha soorten zijn bijvoorbeeld uitgesloten bij zwangerschap wegens het risico op hepatotoxiciteit door de aanwezigheid van menthofuraan en het keton pulegon (en niet, zoals vaak te lezen valt, door het keton menthon). Gebruik Mentha essentiële oliën enkel via cutane, lokale toepassing (dus niet bij lichaamsmassage) met een verdunning van max. 5%**.

** Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) omgerekend naar cutaan, gebaseerd op 8% menthofuraan en 3% beta-pulegone, voeding 0.1 mg/kg bw (Tisserand & Young, 2014, pp. 387, 484, 590, 623-626)

Terpeenoxiden

Essentiële oliën die terpeenoxiden bevatten in hoge concentratie; de voornaamste oxide is 1,8-cineool (eucalyptol), aanwezig in grote concentraties in tal van essentiële oliën. Een studie in Epilepsy Research uit 2021 bracht nieuwe antwoorden op de vraag of Eucalyptus essentiële oliën een epilepsieaanval of insult (Engels: seizure) kunnen veroorzaken. Lees hierover: Eucalyptus: vijf top essentiële oliën voor herfst en winter

Specifieke moleculen

Essentiële oliën die een aantal specifieke moleculen bevatten, uit de volgende biochemische “families”:

  • terpeenalcoholen,
  • aromatische fenolen,
  • fenolmethylethers.

Denk bijvoorbeeld aan de geraniol, thujanol, thymol en carvacrol chemotypes van Tijm essentiële oliën; estragol in Exotische basilicum EO en Dragon EO en carvacrol in Oregano, Wilde marjolein (Origanum vulgare, O. compactum).

Bloedverdunnende werking

Essentiële oliën die een bloedverdunnende werking hebben: denk aan de Kanelen, Wintergreen EO en Bergthee EO.

De Wintergreen en Bergthee essentiële oliën zijn trouwens ook om een andere reden uit te sluiten bij zwangerschap. Zie Kader.

Kader voor lezers “Opgeleid of ervaren”

In de wijziging van de Europese cosmeticaverordening  EU 1223/2009 van 15 september 2022 wordt methylsalycilaat, het voornaamste bestanddeel van Wintergreen en Bergthee essentiële oliën, als CMR*-stof van categorie 2 (giftig voor de voortplanting) genoteerd en worden 14 categorieën met toegestane max. concentratie bepaald.

Lees: Cosmeticaverordening: methylsalycilaat in Wintergreen en Bergthee (Dit is een Aroma Plus artikel).

Toepassingen

In deel 2 van dit Aroma Blog artikel bespreek ik de in de literatuur uitvoerig beschreven toepassingen van essentiële oliën bij vaak voorkomende gezondheidskwalen bij zwangerschap.

  • Maandagochtendnieuwsbrief

    Met de Maandagochtendnieuwsbrief start je de week met een frisse kijk op essentiële oliën, andere aromatische plantenextracten en hun toepassingen in de aromatherapie.

    Schrijf in >

Foto (c) Drew Hays @ unsplash.com

Informatie over de samenstelling van extracten op basis van analysefiches van leveranciers: Ladrôme (volgens datum analysefiche); Pranarôm International (volgens de vermelde lotnummers, bijvoorbeeld: OF20610).

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Literatuur

Baudoux, D. (2017). Aromathérapie – 100 huiles essentielles. Dunod.
Boek Frans Opgeleid
Goëb, P. (2022). Huiles essentielles en toute confiance. Le courrier du livre – Guy Trédaniel.
Boek Frans Beginner
Tisserand, R., & Young, R. (2014). Essential Oil Safety. (2 ed.). Elsevier - Churchill Livingstone.
Boek Engels Opgeleid

Welkom op de Aroma Blog

Wegwijs in geurbeleving, essentiële oliën, aromatische plantenextracten en toepassingen van de aromatherapie en de fytotherapie.