Aromatherapie bij zwangerschap - deel 2

Foto (c) Drew Hays @ unsplash.com

Om dit blogartikel kort en leesbaar te houden, beperk ik het aantal geciteerde essentiële oliën tot 1 extract per indicatie. Die keuze is niet vanzelfsprekend: een tiental essentiële oliën wordt onderzocht naar hun werking bij stress, slaapproblemen, angst en depressie. Meerdere extracten zijn dus kandidaat voor meerdere indicaties.

Verder gebruik ik de volgende toedieningswijzen:

• geurbeleving: het ruiken aan een flesje, met een druppel EO op een zakdoekje …
• verstuiving: zowel een klassieke (met water) als een ultrasone (zonder water) verstuiver
• op de huid (cutaan): zowel lichaamsmassage (grote delen van het lichaam) als lokale toediening (bijvoorbeeld bij lagerugpijnen).

Stress behoort ontegensprekelijk tot de indicaties waarbij de aromatherapie, zowel preventief als curatief, een belangrijke rol kan spelen. Lees hierover: Stress? Aromatherapie! (Aroma Plus) 

Dat geldt ook zo in de prenatale periode, zij het mits voorzorgen. Het gebruik van een aantal essentiële oliën die als klassiekers gezien mogen worden bij stresscondities is echter bemoeilijkt of uitgesloten.

Vooraf: het is correct te stellen dat elke essentiële olie, waarvan de geur als aangenaam wordt ervaren, een positief effect heeft op stresscondities. Dat geldt trouwens niet enkel voor geuren van essentiële oliën.

In dit artikel kies ik Roomse kamille EO.

Niet verwarren met Echte, Duitse kamille, noch met Wilde, Marokaanse kamille.

Roomse kamille EO (Chamaemelum nobile, Anthemis nobilis, bloem) is gekend van het kruideninfuus voor het slapengaan. Naast de positieve effecten op de slaap (zie bv. Hieu et al., 2019), is er onderzoek naar de werking van de essentiële olie bij depressie, angst en stress (zie kader).

Gebruik Roomse kamille EO:

• via reukbeleving met 1 druppel op een zakdoekje,
• 2 druppels in de ultrasone verstuiver,
• bij lichaamsmassage bv. 2 druppels in een mengsel met een totaal van 9 druppels essentiële oliën op 30 ml dragerolie (1% v/v)
• of neem het extract op in een mengsel voor gebruik in een roller: gebruik bv. 2 druppels in een mengsel met een totaal van 6 druppels essentiële oliën op 10 ml dragerolie (2% v/v). Lees: Feel-good rollers! en laat je vervoeren door het zacht aroma van Vanille, met een Lavendelnoot en een puntje kruidige Kamille.

Roomse kamille EO bevat het keton pinocarvon (2,91%) (OF14681). Baudoux beperkt de concentratie tot 10% in het totale mengsel (EO + dragerolie) tijdens de zwangerschap (Baudoux, 2017, p. 143). Tisserand & Young rapporteren geen aan pinocarvon verbonden toxiciteit (Tisserand & Young, 2014, p. 244-245).

Opgelet: de geur van Roomse kamille EO bekoort niet iedereen. Zoals altijd: geurtesten voor gebruik!

Ylang-ylang EO (Cananga odorata, bloem) kan in de prenatale periode gebruikt worden:

• via verstuiving met bv. 1 druppel in een ultrasone verstuiver,
• via geurbeleving met bv. 1 druppel op een zakdoekje.

De suggestie het gebruik te beperken tot 1 druppel heeft niets te maken met de prenatale periode, maar is een gevolg van het doordringend, overheersend en (letterlijk) bedwelmend aroma. Je kiest als aromatherapeut samen met de toekomstige mama welke hoeveelheid als aangenaam ervaren wordt.

Ylang-ylang gebruik je in de prenatale periode beter niet op de huid, wegens het risico op huidirritatie en huidsensibilisatie. De huid van de toekomstige mama kan stralend zijn, en de toepassing op de huid levert een aan de geurbeleving en verstuiver gelijkaardig ondersteunend effect (Hongratanaworakit & Buchbauer, 2006), toch lijkt het me een extra belasting die vermeden kan worden.

Over de impact van verstuiving met Ylang-ylang EO op cognitie en gemoedstoestand (Moss et al., 2006), op een reeks fysiologische parameters en op de subjectieve mentale en emotionele toestand (Hongratanaworakit & Buchbauer, 2004), lees: Ylang-Ylang: tropisch bedwelmend!

Echte lavendel EO (Lavandula angustifolia subsp. angustifolia, bloeiende top) is een baby-kind-zwangerschap-vriendelijke essentiële olie die haar plaats verdient, zowel prenataal als postnataal, bij stresscondities gerelateerd aan de zwangerschap en de komst van de baby. De studies zijn te talrijk om hier te citeren: lees de monografie in de Aromatherapie Extract Database.

Huidsensibilisatie is mogelijk.

Gebruik:

• bv. 2 druppels Echte Lavendel EO via geurbeleving op een zakdoekje,
• bv. 3 tot 5 druppels in de verstuiver of
• bij lichaamsmassage: 2 druppels in een mengsel met een totaal van 9 druppels essentiële oliën op 30 ml dragerolie (1% v/v)
• of neem het extract op in een mengsel voor gebruik in een roller: gebruik bv. 4 druppels in een mengsel met een totaal van 6 druppels essentiële oliën op 10 ml dragerolie (2% v/v).

Prenataal: vermijd het gebruik van Lavandin (super, reydovan) EO (Lavandula x burnatii clone super, clone reydovan, bloeiende top) (kamfer) en Spijklavendel EO (Lavandula latifolia of L. Spica, bloeiende top) (kamfer; 1,8-cineool), ook zal zijn de concentraties aan kamfer (Lavandin EO, Spijklavendel EO) en 1,8-cineool (Spijklavendel EO) in de oliën beperkt. Wil je meer weten over de verschillende Lavandula soorten, lees: Kies je Lavendel! (Aroma Plus).

Naast Echte lavendel zijn trouwens een hele reeks essentiële oliën inzetbaar ter ondersteuning van het in- en doorslapen. Lees: Slaap: zoete bron van waar geluk?

Het gebruik van essentiële oliën tijdens de zwangerschap bij spier-, pees- en gewrichtspijnen en lagerugpijnen, vaak veroorzaakt door een chronische overbelasting van rug, romp en bekken, is allesbehalve vanzelfsprekend. De materie is complex en ik wens in dit Beginners artikel geen simplistische aanbevelingen te doen.

Het gebruik van de meeste essentiële oliën, die werkzaam zijn bij spier-, pees- en gewrichtspijnen, is uitgesloten bij zwangerschap. Denk bijvoorbeeld aan ontkrampende kamfer-houdende extracten zoals Rozemarijn CT kamfer EO, aan de methylsalycilaat-houdende Wintergreen EO en Bergthee EO, aan de estragol-houdende Exotische basilicum EO en Dragon EO …

Vanuit mijn ervaring met zwangerschapsmassage in het Massage Therapy Center weet ik dat een andere, bredere therapeutische aanpak vereist is, waarin de aromatherapie enkel de manuele therapie (de handelingen van de massagetherapeut) ondersteunt. Wens je je hierin te verdiepen, welkom op de Zwangerschapsmassage & postnatale massage die ik samen met Herlinde Salaerts geef op 28 feb., 7 en 14 maart 2023 (3 lesdagen). In module 4 (op dag 3) bekijken we veilige toepassingen bij zwangerschap en tijdens de postnatale periode.

Foto (c) Drew Hays @ unsplash.com

Informatie over de samenstelling van extracten op basis van analysefiches van leveranciers: Ladrôme (volgens datum analysefiche); Pranarôm International (volgens de vermelde lotnummers, bijvoorbeeld: OF20610).

Dit artikel is auteursrechtelijk beschermd. Contacteer me indien je een uittreksel wenst te gebruiken.